Co ma wspólnego spędzanie czasu przed ekranem w dzieciństwie z zespołem metabolicznym w dorosłości?
Opracowała: mgr Magdalena Matyja
Jak się okazuje wiele. Według przekrojowych badań opublikowanych na łamach czasopisma „Pediatrics”, okazało się, że im więcej telewizji oglądało dziecko między 5 a 15 rokiem życia, tym bardziej było narażone na zespół metaboliczny jako 45-latek. Po prostu, dłuższy czas spędzony przez telewizorem wiązał się również z większym ryzykiem nadwagi i otyłości oraz niższą sprawnością fizyczną.
Badania objęły osoby urodzone w Nowej Zelandii między 1 kwietnia 1972 r. a 30 marca 1973 r. Uczestnicy badania byli obserwowani w częstych odstępach czasu w dzieciństwie i dorosłości. Ostatnio zostali ocenieni w wieku 45 lat, kiedy uczestniczyło w nich 938 (94%). Na podstawie uzyskanych danych sprawdzono, ile czasu dziennie (w dni powszednie) uczestnicy badania poświęcali na oglądanie telewizji, kiedy mieli 5, 7, 9, 11, 13, 15 lat oraz jako osoby dorosłe w wieku 32 lat. Z pozyskanych danych średnia czasu spędzanego przez telewizorem wynosiła dwie godziny.
Ponadto, okazało się, że chłopcy oglądali nieco więcej telewizji niż dziewczęta i także sam zespół metaboliczny występował częściej u mężczyzn niż u kobiet (odpowiednio 34 proc. do 20 proc.). Związek między czasem oglądania telewizji w dzieciństwie a zespołem metabolicznym dorosłych był jednak widoczny u obu płci, a nawet nieco silniejszy był u kobiet. Główny autor publikacji prof. Bob Hancox, zauważył, że ci, którzy oglądali najwięcej, byli wyraźnie bardziej narażeni na zespół metaboliczny w wieku dorosłym.
Obecnie należy zauważyć, że siedzący tryb życia oraz czas spędzany przez dzieci i młodzież przed ekranem monitora, smartfona czy telewizora jest o wiele dłuższy, niż poprzedniego pokolenia. Niestety, często nieodłącznym elementem spędzania czasu przed ekranem jest również spożywanie produktów wysokotłuszczowych czy picie słodzonych napojów. A takie nawyki żywieniowe mogą utrzymywać się w życiu dorosłym. Należy zauważyć, że długoterminowe konsekwencje takiego stylu życia mogą być widoczne dopiero za parę lat. Niestety, w Polsce według najnowszych badań Instytutu Żywienia i Żywności z 2018 r. polskie dzieci tyją najszybciej w Europie. Natomiast, według danych Narodowego Funduszu Zdrowia z powodu nadmiaru kilogramów cierpi w Polsce 31% chłopców i 20% dziewczynek, a z otyłością zmaga się już 13% chłopców i 5% dziewczynek. Dla lepszego zobrazowania pogłębiającego się problemu wystarczy dodać, że w latach 70. ubiegłego wieku nadmierną masę ciała notowano w Polsce u mniej niż 10% uczniów. Jednym słowem, liczby mówią same za siebie.
Według kolejnego raportu, tym razem zaprezentowanego przez Państwowy Instytut Badawczy NASK, obecnie nastolatki spędzają w sieci (czyli przed ekranem smartfona lub innego urządzenia) w czasie wolnym średnio 4 godziny i 50 minut dziennie. W dni wolne od zajęć szkolnych czas ten wydłuża się średnio do 6 godzin i 10 minut. Blisko co dziesiąty (11,5%) nastolatek w wolnym czasie jest aktywny w sieci ponad 8 godzin dziennie, a co piąty (21,3%) spędza tyle czasu przed monitorem w dni wolne od lekcji. Co szósty nastolatek (16,9%) intensywnie korzysta z Internetu w godzinach nocnych (po godz. 22).
Jak widać, te wszystkie czynniki mogą stwarzać duże ryzyko pojawienia się w przyszłości, u młodych ludzi, zespołu metabolicznego i wielu innych schorzeń także o podłożu psychicznym.
Źródła:
Nadwaga i otyłość wśród dzieci i młodzieży - Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (pzh.gov.pl)
Raport „Nastolatki 3.0”: młodzież spędza coraz więcej godzin w internecie - Aktualności - NASK