Opracowała: dr Paulina Baran

Restrykcyjne diety mogą szkodzić nie tylko naszemu zdrowiu fizycznemu, prowadząc do niedoborów kluczowych składników odżywczych, takich jak białka, witaminy, minerały czy zdrowe tłuszcze, ale także zdrowiu psychicznemu - tak wynika z najnowszych badań opublikowanych w czasopiśmie BMJ Nutrition, Prevention & Health, które ujawniły związek między ograniczaniem jedzenia a nasileniem objawów depresji.

Zespół badaczy przeanalizował dane ponad 28 tysięcy dorosłych Amerykanów, uczestniczących w ogólnokrajowym badaniu stanu zdrowia NHANES, prowadzonym w latach 2007-2018. Uczestnicy wypełniali kwestionariusze dotyczące diety oraz nasilenia objawów depresyjnych.

Okazało się, że osoby stosujące diety niskokaloryczne miały wyższe wyniki w kwestionariuszu depresji w porównaniu z osobami, które nie ograniczały swojego jedzenia. Co więcej, efekt ten był szczególnie widoczny w dwóch grupach, tj.:

• Mężczyzn – Panowie stosujący jakąkolwiek dietę restrykcyjną wykazywali więcej objawów somatycznych (fizycznych) depresji, takich jak zmęczenie czy problemy ze snem. Dodatkowo, mężczyźni ograniczający spożycie określonych składników odżywczych, np. tłuszczów czy węglowodanów, przejawiali też więcej objawów poznawczo-emocjonalnych, takich jak smutek czy poczucie winy.
• Osób z nadwagą – w tej grupie zarówno diety niskokaloryczne, jak i te ograniczające wybrane składniki pokarmowe, wiązały się ze znacząco wyższymi wynikami w kwestionariuszu depresji.

Naukowcy sugerują kilka możliwych wyjaśnień, dlaczego restrykcyjne diety mogą być szkodliwe dla zdrowia psychicznego, otóż:

• Restrykcyjne diety powodują niedobory pokarmowe – w rzeczywistości, poza kontrolowanymi badaniami klinicznymi, osoby stosujące takie diety często nie dbają o prawidłowe zbilansowanie posiłków, a zatem brakuje im białka, witamin i minerałów kluczowych dla zdrowia mózgu. Mózg potrzebuje glukozy i kwasów omega-3 do prawidłowego funkcjonowania. Diety eliminujące węglowodany czy tłuszcze mogą pogarszać nastrój, szczególnie u mężczyzn, którzy mają większe zapotrzebowanie na te składniki.
• Restrykcyjne diety wywołują stres fizjologiczny – drastyczne ograniczanie kalorii to pewnego rodzaju szok dla organizmu, który w efekcie może zaburzać równowagę hormonalną oraz nasilać objawy depresji.
• Restrykcje dietetyczne w stosunkowo krótkim czasie prowadzą do tzw. efektu jo-jo – frustracja związana z brakiem efektów diety lub szybkim powrotem wagi do poziomu wyjściowego może pogłębiać przygnębienie.

Uzyskane wyniki nie oznaczają, że każda dieta jest zła. Badanie to pokazuje jednak, że samodzielne, drastyczne ograniczanie jedzenia może mieć negatywne konsekwencje dla samopoczucia i zdrowia psychicznego.

Stąd, planując zmianę sposobu odżywiania warto skonsultować się z dietetykiem, który pomoże właściwie zbilansować dietę i dostosować ją do indywidualnych możliwości i ograniczeń, ale także preferencji kulinarnych. Bo zdrowie odżywianie to nie tylko restrykcje i kalorie, ale przede wszystkim jakość i różnorodność pożywienia.

Zanim więc drastycznie ograniczysz swoje jedzenie, zastanów się, czy nie zapłacisz za to zbyt wysokiej ceny – nie tylko w kilogramach, ale i w dobrym samopoczuciu.

Źródła:

[1] Menniti G, Meshkat S, Lin Q, Lou W, Reichelt A, Bhat V. Mental health consequences of dietary restriction: increased depressive symptoms in biological men and populations with elevated BMI. BMJ Nutrition, Prevention & Health 2025; 8. https://doi.org/10.1136/bmjnph-2025-001167

[2] https://scitechdaily.com/is-your-diet-making-you-depressed-a-new-study-raises-concerns/

Opracowała: dr Paulina Baran

Restrykcyjne diety mogą szkodzić nie tylko naszemu zdrowiu fizycznemu, prowadząc do niedoborów kluczowych składników odżywczych, takich jak białka, witaminy, minerały czy zdrowe tłuszcze, ale także zdrowiu psychicznemu - tak wynika z najnowszych badań opublikowanych w czasopiśmie BMJ Nutrition, Prevention & Health, które ujawniły związek między ograniczaniem jedzenia a nasileniem objawów depresji.

Zespół badaczy przeanalizował dane ponad 28 tysięcy dorosłych Amerykanów, uczestniczących w ogólnokrajowym badaniu stanu zdrowia NHANES, prowadzonym w latach 2007-2018. Uczestnicy wypełniali kwestionariusze dotyczące diety oraz nasilenia objawów depresyjnych.

Okazało się, że osoby stosujące diety niskokaloryczne miały wyższe wyniki w kwestionariuszu depresji w porównaniu z osobami, które nie ograniczały swojego jedzenia. Co więcej, efekt ten był szczególnie widoczny w dwóch grupach, tj.:

• Mężczyzn – Panowie stosujący jakąkolwiek dietę restrykcyjną wykazywali więcej objawów somatycznych (fizycznych) depresji, takich jak zmęczenie czy problemy ze snem. Dodatkowo, mężczyźni ograniczający spożycie określonych składników odżywczych, np. tłuszczów czy węglowodanów, przejawiali też więcej objawów poznawczo-emocjonalnych, takich jak smutek czy poczucie winy.
• Osób z nadwagą – w tej grupie zarówno diety niskokaloryczne, jak i te ograniczające wybrane składniki pokarmowe, wiązały się ze znacząco wyższymi wynikami w kwestionariuszu depresji.

Naukowcy sugerują kilka możliwych wyjaśnień, dlaczego restrykcyjne diety mogą być szkodliwe dla zdrowia psychicznego, otóż:

• Restrykcyjne diety powodują niedobory pokarmowe – w rzeczywistości, poza kontrolowanymi badaniami klinicznymi, osoby stosujące takie diety często nie dbają o prawidłowe zbilansowanie posiłków, a zatem brakuje im białka, witamin i minerałów kluczowych dla zdrowia mózgu. Mózg potrzebuje glukozy i kwasów omega-3 do prawidłowego funkcjonowania. Diety eliminujące węglowodany czy tłuszcze mogą pogarszać nastrój, szczególnie u mężczyzn, którzy mają większe zapotrzebowanie na te składniki.
• Restrykcyjne diety wywołują stres fizjologiczny – drastyczne ograniczanie kalorii to pewnego rodzaju szok dla organizmu, który w efekcie może zaburzać równowagę hormonalną oraz nasilać objawy depresji.
• Restrykcje dietetyczne w stosunkowo krótkim czasie prowadzą do tzw. efektu jo-jo – frustracja związana z brakiem efektów diety lub szybkim powrotem wagi do poziomu wyjściowego może pogłębiać przygnębienie.

Uzyskane wyniki nie oznaczają, że każda dieta jest zła. Badanie to pokazuje jednak, że samodzielne, drastyczne ograniczanie jedzenia może mieć negatywne konsekwencje dla samopoczucia i zdrowia psychicznego.

Stąd, planując zmianę sposobu odżywiania warto skonsultować się z dietetykiem, który pomoże właściwie zbilansować dietę i dostosować ją do indywidualnych możliwości i ograniczeń, ale także preferencji kulinarnych. Bo zdrowie odżywianie to nie tylko restrykcje i kalorie, ale przede wszystkim jakość i różnorodność pożywienia.

Zanim więc drastycznie ograniczysz swoje jedzenie, zastanów się, czy nie zapłacisz za to zbyt wysokiej ceny – nie tylko w kilogramach, ale i w dobrym samopoczuciu.

Źródła:

[1] Menniti G, Meshkat S, Lin Q, Lou W, Reichelt A, Bhat V. Mental health consequences of dietary restriction: increased depressive symptoms in biological men and populations with elevated BMI. BMJ Nutrition, Prevention & Health 2025; 8. https://doi.org/10.1136/bmjnph-2025-001167

[2] https://scitechdaily.com/is-your-diet-making-you-depressed-a-new-study-raises-concerns/