
Słodkie zagrożenie dla zdrowia, czyli o napojach słodzonych cukrem
Opracowała: dr Paulina Baran
Każdego roku na całym świecie miliony nowych zachorowań na cukrzycę typu 2 oraz choroby układu sercowo-naczyniowego jest powodowane spożywaniem napojów słodzonych cukrem – do takich wniosków doszli amerykańscy naukowcy z Tufts University, a wyniki swoich najnowszych badań opublikowali na łamach czasopisma Nature Medicine.
Naukowcy postanowili tym razem przyjrzeć się wpływowi spożycia napojów słodzonych cukrem na rozwój cukrzycy typu 2 oraz chorób sercowo-naczyniowych na świecie. W badaniu oceniano obciążenia związane z tymi chorobami w 184 krajach w latach 1990 i 2020, wykorzystując dane pochodzące z Global Dietary Database i uwzględniając takie czynniki jak wiek, płeć, poziom wykształcenia oraz stopień urbanizacji.
Wykazano, że w 2020 roku na całym świecie spożycie napojów słodzonych cukrem spowodowało 2,2 miliona nowych przypadków cukrzycy typu 2 (co stanowi 9,8% wszystkich nowych przypadków tej choroby) oraz 1,2 miliona nowych przypadków chorób układu sercowo-naczyniowego (3,1% wszystkich nowych przypadków). Obciążenie to było wyższe u mężczyzn, osób młodszych, osób lepiej wykształconych oraz mieszkańców miast w porównaniu z mieszkańcami wsi.
Największe obciążenie związane ze spożywaniem napojów słodzonych cukrem zaobserwowano w regionach Ameryki Łacińskiej i Karaibów (24,4% przypadków cukrzycy typu 2 i 11,3% przypadków chorób sercowo-naczyniowych) oraz w Afryce Subsaharyjskiej (21,5% przypadków cukrzycy typu 2 i 10,5% przypadków chorób sercowo-naczyniowych).
Co ciekawe, od 1990 roku do 2020 roku w Afryce Subsaharyjskiej nastąpił największy wzrost liczby przypadków cukrzycy typu 2 i chorób układu sercowo-naczyniowego związanych z konsumpcją napojów słodzonych cukrem, wynoszący odpowiednio +8,8% dla cukrzycy typu 2 i +4,4% dla chorób sercowo-naczyniowych.
W swojej pracy autorzy zwracają uwagę, które kraje i grupy społeczne są najbardziej narażone na choroby kardiometaboliczne związane ze spożywaniem napojów słodzonych cukrem, co ma szczególne znaczenie dla właściwego planowania i realizowania polityki zdrowotnej państw na świecie.
Podsumowując, należy pamiętać, że napoje słodzone, po które często i tak chętnie sięgają konsumenci, mają w większości niewielką wartość odżywczą, natomiast są szybko trawione i powodują wzrost stężenia cukru we krwi. Ich regularne spożywanie prowadzi z czasem do wzrostu masy ciała, zwiększa ryzyko rozwoju insulinooporności i szeregu problemów metabolicznych, w tym związanych z cukrzycą typu 2, a także chorób serca – a więc jednych z głównych przyczyn zgonów na świecie.
Źródła:
[1] Lara-Castor, L., O’Hearn, M., Cudhea, F. et al. Burdens of type 2 diabetes and cardiovascular disease attributable to sugar-sweetened beverages in 184 countries. Nature Medicine (2025). https://doi.org/10.1038/s41591-024-03345-4