Opracowała: dr Paulina Baran

Dieta bogata w żywność wysokoprzetworzoną nie tylko sprzyja nadwadze i otyłości, ale i wpływa na organizm w sposób, którego większość z nas mogłaby nie podejrzewać. Najnowsze badania, których wyniki opublikowano na łamach czasopisma Cell Metabolism, ujawniają zaskakujące mechanizmy tego wpływu, szczególnie u młodych mężczyzn.

Naukowcy z Uniwersytetu w Kopenhadze przeprowadzili kontrolowane badanie, które obala powszechne przekonanie, że przyrost masy ciała zależy wyłącznie od liczby spożywanych kalorii. Badanie przeprowadzono na grupie 43 zdrowych młodych mężczyzn w wieku 20-35 lat. Każdy uczestnik przez trzy tygodnie przestrzegał diety nieprzetworzonej i przez taki sam okres czasu diety wysokoprzetworzonej, z trzymiesięczną przerwą między nimi.

Badacze wykazali, że młodzi mężczyźni na diecie wysokoprzetworzonej przybierali więcej tkanki tłuszczowej, tj. około 1 kg, niż na diecie nieprzetworzonej i co ciekawe - nawet wtedy, gdy obie diety zawierały identyczną liczbę kalorii, białek, węglowodanów i tłuszczów.

Ponadto u mężczyzn będących na diecie wysokoprzetworzonej zaobserwowano:

• Spadek poziomu testosteronu
• Obniżenie poziomu hormonu FSH, kluczowego dla produkcji plemników
• Pogorszenie wskaźników zdrowia sercowo-naczyniowego
• Wzrost poziomu szkodliwych ftalanów, czyli chemikaliów pochodzących z plastiku

„Nasze wyniki dowodzą, że żywność wysokoprzetworzona szkodzi zdrowiu reprodukcyjnemu i metabolicznemu, nawet jeśli nie jest spożywana w nadmiarze. To wskazuje, że sama przetworzona natura tych produktów czyni je szkodliwymi” - wyjaśnia jedna z autorek badania.

Naukowcy byli sami zaskoczeni skalą zaburzeń, jakie wywołała dieta wysokoprzetworzona nawet u zdrowych młodych mężczyzn. Jednym z możliwych wyjaśnień uzyskanych wyników jest obecność substancji chemicznych w żywności przetworzonej. W badaniu wykryto bowiem podwyższony poziom ftalanu cxMINP, czyli związku używanego w plastiku, u mężczyzn stosujących dietę wysokoprzetworzoną. Należy zauważyć, że takie substancje jak ftalany są znanymi już czynnikami, które mogą zakłócać prawidłowe funkcjonowanie układu hormonalnego.

Podsumowując, niniejsze badanie dostarcza mocnych dowodów, że sama natura żywności wysokoprzetworzonej, a nie tylko jej wartość kaloryczna, może być szkodliwa dla zdrowia.

Stąd też, choć trudno jest całkowicie wyeliminować żywność przetworzoną z diety, warto dążyć do ograniczenia jej spożycia i zastępowania produktami mniej przetworzonymi. A w świetle zaprezentowanych badań, taka zmiana może przynieść korzyści wykraczające daleko poza kontrolę masy ciała - może chronić zdrowie metaboliczne i reprodukcyjne.

Źródła:

[1] Preston, J. M., Iversen, J., Hufnagel, A. i in. (2025). Effect of ultra-processed food consumption on male reproductive and metabolic health. Cell Metabolism. https://doi.org/10.1016/j.cmet.2025.08.004

[2] https://scitechdaily.com/ultra-processed-foods-add-fat-without-extra-calories-and-disrupt-hormones/

Opracowała: dr Paulina Baran

Dieta bogata w żywność wysokoprzetworzoną nie tylko sprzyja nadwadze i otyłości, ale i wpływa na organizm w sposób, którego większość z nas mogłaby nie podejrzewać. Najnowsze badania, których wyniki opublikowano na łamach czasopisma Cell Metabolism, ujawniają zaskakujące mechanizmy tego wpływu, szczególnie u młodych mężczyzn.

Naukowcy z Uniwersytetu w Kopenhadze przeprowadzili kontrolowane badanie, które obala powszechne przekonanie, że przyrost masy ciała zależy wyłącznie od liczby spożywanych kalorii. Badanie przeprowadzono na grupie 43 zdrowych młodych mężczyzn w wieku 20-35 lat. Każdy uczestnik przez trzy tygodnie przestrzegał diety nieprzetworzonej i przez taki sam okres czasu diety wysokoprzetworzonej, z trzymiesięczną przerwą między nimi.

Badacze wykazali, że młodzi mężczyźni na diecie wysokoprzetworzonej przybierali więcej tkanki tłuszczowej, tj. około 1 kg, niż na diecie nieprzetworzonej i co ciekawe - nawet wtedy, gdy obie diety zawierały identyczną liczbę kalorii, białek, węglowodanów i tłuszczów.

Ponadto u mężczyzn będących na diecie wysokoprzetworzonej zaobserwowano:

• Spadek poziomu testosteronu
• Obniżenie poziomu hormonu FSH, kluczowego dla produkcji plemników
• Pogorszenie wskaźników zdrowia sercowo-naczyniowego
• Wzrost poziomu szkodliwych ftalanów, czyli chemikaliów pochodzących z plastiku

„Nasze wyniki dowodzą, że żywność wysokoprzetworzona szkodzi zdrowiu reprodukcyjnemu i metabolicznemu, nawet jeśli nie jest spożywana w nadmiarze. To wskazuje, że sama przetworzona natura tych produktów czyni je szkodliwymi” - wyjaśnia jedna z autorek badania.

Naukowcy byli sami zaskoczeni skalą zaburzeń, jakie wywołała dieta wysokoprzetworzona nawet u zdrowych młodych mężczyzn. Jednym z możliwych wyjaśnień uzyskanych wyników jest obecność substancji chemicznych w żywności przetworzonej. W badaniu wykryto bowiem podwyższony poziom ftalanu cxMINP, czyli związku używanego w plastiku, u mężczyzn stosujących dietę wysokoprzetworzoną. Należy zauważyć, że takie substancje jak ftalany są znanymi już czynnikami, które mogą zakłócać prawidłowe funkcjonowanie układu hormonalnego.

Podsumowując, niniejsze badanie dostarcza mocnych dowodów, że sama natura żywności wysokoprzetworzonej, a nie tylko jej wartość kaloryczna, może być szkodliwa dla zdrowia.

Stąd też, choć trudno jest całkowicie wyeliminować żywność przetworzoną z diety, warto dążyć do ograniczenia jej spożycia i zastępowania produktami mniej przetworzonymi. A w świetle zaprezentowanych badań, taka zmiana może przynieść korzyści wykraczające daleko poza kontrolę masy ciała - może chronić zdrowie metaboliczne i reprodukcyjne.

Źródła:

[1] Preston, J. M., Iversen, J., Hufnagel, A. i in. (2025). Effect of ultra-processed food consumption on male reproductive and metabolic health. Cell Metabolism. https://doi.org/10.1016/j.cmet.2025.08.004

[2] https://scitechdaily.com/ultra-processed-foods-add-fat-without-extra-calories-and-disrupt-hormones/