Opracowała: dr n. med. Izabela Grabowska

Chociaż kliniczne objawy miażdżycy pojawiają się w wieku dorosłym, to początek procesu ma miejsce już w dzieciństwie, a nawet w życiu płodowym. Rozwój miażdżycy nie omija także żołnierzy. Co ciekawe u osób, które na co dzień są poddawane dużym wysiłkom wytrzymałościowym może dochodzić do szybszego rozwoju blaszki miażdżycowej oraz uszkodzeń mięśnia sercowego w porównaniu z osobami o siedzącym trybie życia, szczególnie w starszym wieku. Nie wiadomo jednak - czy przyczyna leży po stronie bardzo dużych obciążeń związanych z wysiłkiem fizycznym, czy może jest to konsekwencja niewłaściwego sposobu żywienia. Zwiększone spożycie białka zwierzęcego, będącego źródłem kwasów tłuszczowych nasyconych oraz cholesterolu, a jednocześnie niskie spożycie warzyw i owoców bogatych w antyoksydanty i błonnik może przyczyniać się do szybszego rozwoju zmian miażdżycowych.

Model żywienia taki jak wegetarianizm, oparty przede wszystkim na produktach pochodzenia roślinnego, niesie ze sobą korzyści dla serca, przyczyniając się do:

• zmniejszenia zaburzeń lipidowych, jak np. zmniejszenie stężenia cholesterolu frakcji LDL, który jest główną przyczyną chorób sercowo-naczyniowych,
• zmniejszenia ciśnienia tętniczego krwi,
• zmniejszenia masy ciała i utrzymania szczupłej sylwetki,
• zwiększenia wrażliwości tkanek na insulinę i tym samym zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 i poprawia kontrolę glikemii u osób z cukrzycą, która podwyższa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Oprócz korzyści zdrowotnych w kontekście prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego, sposób żywienia oparty głównie na produktach roślinnych może przyczyniać się również pośrednio do poprawy wydolności, wpływając na:

• redukcję tkanki tłuszczowej – nie tylko przez zmniejszenie masy ciała ze wzglądu na generalnie niższą kaloryczność diet bezmięsnych (m.in. większa podaż błonnika, mniejsza tłuszczów), ale również - nie wpływając na zmianę masy ciała - przyczynia się do zmniejszenia zawartości tkanki tłuszczowej. Poza tym, dieta roślinna zwiększa poposiłkowy wydatek energetyczny. Ten efekt może być spowodowany zmianami liczby i aktywności mitochondriów
  w komórkach mięśniowych i innych tkankach;
• łatwiejszą resyntezę glikogenu – wiele osób spożywa zbyt małe ilości węglowodanów, narażając się na za szybkie wyczerpanie zapasów glikogenu zawartego w mięśniach i wątrobie i tym samym przedwczesne uczucie zmęczenia. Ponieważ dieta roślinna zawiera duże ilości produktów zbożowych, a także roślin strączkowych i warzyw bogatych w węglowodany złożone, łatwiej jest dostarczyć odpowiedniej podaży węglowodanów;
• przepływu krwi i tym samym lepsze dotlenienie organizmu – produkty pochodzenia roślinnego zawierają znacznie mniejsze ilości kwasów tłuszczowych nasyconych, pozytywnie wpływając na obniżenie stężenia cholesterolu we krwi, prowadząc do zmniejszenia jej lepkości. Dieta roślinna pozytywnie wpływa na utrzymanie optymalnej średnicy i elastyczności naczyń tętniczych, co usprawnia dostarczanie tlenu i składników odżywczych do tkanek oraz usuwanie zbędnych produktów przemiany materii;
• zmniejszenie stresu oksydacyjnego – osoby na diecie wegetariańskiej, spożywają więcej naturalnych przeciwutleniaczy, takich jak:  m.in. witamina C, E, czy beta karoten. Długotrwałe stosowanie tego rodzaju diety korzystnie wpływa na całkowity status antyoksydacyjny organizmu, ograniczając negatywny wpływ nadmiaru wolnych rodników na metabolizm białek (m.in. przyspieszone starzenie się), lipidów (np. rozwój miażdżycy) oraz uszkodzenie DNA (mutacje). Stres oksydacyjny związany ze wzmożoną aktywnością fizyczną może również prowadzić do szybszego zmęczenia mięśni
  i upośledzenia procesów regeneracji.

Piśmiennictwo:

Barnard N.D., Goldman D.M., Loomis J.F., Kahleova H., Levin S.M., Neabore S. , Batts T.C. Plant-Based Diets for Cardiovascular Safety and Performance in Endurance Sports. Nutrients, 2019, 11(1), E130.

Opracowała: dr n. med. Izabela Grabowska

Chociaż kliniczne objawy miażdżycy pojawiają się w wieku dorosłym, to początek procesu ma miejsce już w dzieciństwie, a nawet w życiu płodowym. Rozwój miażdżycy nie omija także żołnierzy. Co ciekawe u osób, które na co dzień są poddawane dużym wysiłkom wytrzymałościowym może dochodzić do szybszego rozwoju blaszki miażdżycowej oraz uszkodzeń mięśnia sercowego w porównaniu z osobami o siedzącym trybie życia, szczególnie w starszym wieku. Nie wiadomo jednak - czy przyczyna leży po stronie bardzo dużych obciążeń związanych z wysiłkiem fizycznym, czy może jest to konsekwencja niewłaściwego sposobu żywienia. Zwiększone spożycie białka zwierzęcego, będącego źródłem kwasów tłuszczowych nasyconych oraz cholesterolu, a jednocześnie niskie spożycie warzyw i owoców bogatych w antyoksydanty i błonnik może przyczyniać się do szybszego rozwoju zmian miażdżycowych.

Model żywienia taki jak wegetarianizm, oparty przede wszystkim na produktach pochodzenia roślinnego, niesie ze sobą korzyści dla serca, przyczyniając się do:

• zmniejszenia zaburzeń lipidowych, jak np. zmniejszenie stężenia cholesterolu frakcji LDL, który jest główną przyczyną chorób sercowo-naczyniowych,
• zmniejszenia ciśnienia tętniczego krwi,
• zmniejszenia masy ciała i utrzymania szczupłej sylwetki,
• zwiększenia wrażliwości tkanek na insulinę i tym samym zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 i poprawia kontrolę glikemii u osób z cukrzycą, która podwyższa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Oprócz korzyści zdrowotnych w kontekście prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego, sposób żywienia oparty głównie na produktach roślinnych może przyczyniać się również pośrednio do poprawy wydolności, wpływając na:

• redukcję tkanki tłuszczowej – nie tylko przez zmniejszenie masy ciała ze wzglądu na generalnie niższą kaloryczność diet bezmięsnych (m.in. większa podaż błonnika, mniejsza tłuszczów), ale również - nie wpływając na zmianę masy ciała - przyczynia się do zmniejszenia zawartości tkanki tłuszczowej. Poza tym, dieta roślinna zwiększa poposiłkowy wydatek energetyczny. Ten efekt może być spowodowany zmianami liczby i aktywności mitochondriów
  w komórkach mięśniowych i innych tkankach;
• łatwiejszą resyntezę glikogenu – wiele osób spożywa zbyt małe ilości węglowodanów, narażając się na za szybkie wyczerpanie zapasów glikogenu zawartego w mięśniach i wątrobie i tym samym przedwczesne uczucie zmęczenia. Ponieważ dieta roślinna zawiera duże ilości produktów zbożowych, a także roślin strączkowych i warzyw bogatych w węglowodany złożone, łatwiej jest dostarczyć odpowiedniej podaży węglowodanów;
• przepływu krwi i tym samym lepsze dotlenienie organizmu – produkty pochodzenia roślinnego zawierają znacznie mniejsze ilości kwasów tłuszczowych nasyconych, pozytywnie wpływając na obniżenie stężenia cholesterolu we krwi, prowadząc do zmniejszenia jej lepkości. Dieta roślinna pozytywnie wpływa na utrzymanie optymalnej średnicy i elastyczności naczyń tętniczych, co usprawnia dostarczanie tlenu i składników odżywczych do tkanek oraz usuwanie zbędnych produktów przemiany materii;
• zmniejszenie stresu oksydacyjnego – osoby na diecie wegetariańskiej, spożywają więcej naturalnych przeciwutleniaczy, takich jak:  m.in. witamina C, E, czy beta karoten. Długotrwałe stosowanie tego rodzaju diety korzystnie wpływa na całkowity status antyoksydacyjny organizmu, ograniczając negatywny wpływ nadmiaru wolnych rodników na metabolizm białek (m.in. przyspieszone starzenie się), lipidów (np. rozwój miażdżycy) oraz uszkodzenie DNA (mutacje). Stres oksydacyjny związany ze wzmożoną aktywnością fizyczną może również prowadzić do szybszego zmęczenia mięśni
  i upośledzenia procesów regeneracji.

Piśmiennictwo:

Barnard N.D., Goldman D.M., Loomis J.F., Kahleova H., Levin S.M., Neabore S. , Batts T.C. Plant-Based Diets for Cardiovascular Safety and Performance in Endurance Sports. Nutrients, 2019, 11(1), E130.