Opracowała: Monika Marciniak, studentka kierunku Dietetyka

Witamina B1 zwana również tiaminą, jest witaminą rozpuszczalną w wodzie, przez co nie jest gromadzona w znacznych ilościach w organizmie, dlatego jest niezbędne jej stałe uzupełnianie. Tiamina pełni kluczową rolę w pracy układu nerwowego. Jest także ważnym kofaktorem wielu enzymów biorących udział w procesach przemiany węglowodanów i białek.  Tiaminę wyodrębnił w 1911 roku z otrębów ryżowych polski biochemik Kazimierz Funk. On też zaproponował dla niej i podobnych jej, niezbędnych ludziom do życia, substancji nazwę witamina. Wyniki badań i swoje wnioski opublikował początkowo, wskutek niechęci przełożonych, w artykułach przeglądowych.

Najbogatszym źródłem witaminy B1 jest mięso wieprzowe (schab), nasiona roślin strączkowych (groch, fasola), soja, produkty pełnoziarniste (kasza gryczana niepalona, ryż brązowy, płatki owsiane) oraz wyciąg z drożdży.  Natomiast jest jedną z najmniej trwałych witamin. Jest bardzo wrażliwa na wysoką temperaturę i działanie tlenu oraz promieni jonizujących. Tiamina jest zgromadzona głównie w warstwie zewnętrznej ziaren zbóż, przez co podczas przemiału ziarna i w czasie innych procesów technologicznych dochodzi do strat sięgających nawet 75%.

Zapotrzebowanie na tiaminę z diety jest zróżnicowane i zależy od wieku, płci i stanu fizjologicznego. Zwiększone jest u osób spożywających nadmiernie alkohol, z uwagi na upośledzenie trawienie i wchłaniania składników odżywczych z układu pokarmowego. Kolejną grupą są pacjenci z niewydolnością serca oraz pacjenci chorzy na nowotwory. Duże ryzyko niedoborów witaminy B1 występuję także u pacjentów po operacjach bariatrycznych, z uwagi na zmniejszony apetyt i częstsze wymioty, jak i obniżone wchłanianie z układu pokarmowego.

Długotrwały niedobór witaminy B1 w ustroju może doprowadzić do choroby zwanej beri-beri, charakteryzującej się zmianami w układzie nerwowym i sercowo-naczyniowym powodującymi ból kończyn, osłabienie mięśni, drżenie, niewydolność układu krążenia. Beri-beri stanowiła poważny problem zdrowotny w Azji. Obecnie występuje tylko w niektórych krajach gdzie pożywienie stanowi niewzbogacony biały ryż, biała mąka lub są spożywane duże ilości ryb zawierających enzym, rozkładający tiaminę. Najpoważniejszym zaś stanem klinicznym deficytu tiaminy jest zespół Wernickiego-Korsakowa (zespół objawów neurologicznych i psychiatrycznych).

Nie stwierdzono dotychczas negatywnych objawów, wynikających z nadmiernej podaży witaminy B1 z produktów spożywczych, z uwagi na ograniczenia jej wchłaniania i zwiększenie wydalania z moczem. W Polsce maksymalna dopuszczalna dawka tiaminy dla osób dorosłych została określona na poziomie 100mg.

Opracowała: Monika Marciniak, studentka kierunku Dietetyka

Witamina B1 zwana również tiaminą, jest witaminą rozpuszczalną w wodzie, przez co nie jest gromadzona w znacznych ilościach w organizmie, dlatego jest niezbędne jej stałe uzupełnianie. Tiamina pełni kluczową rolę w pracy układu nerwowego. Jest także ważnym kofaktorem wielu enzymów biorących udział w procesach przemiany węglowodanów i białek.  Tiaminę wyodrębnił w 1911 roku z otrębów ryżowych polski biochemik Kazimierz Funk. On też zaproponował dla niej i podobnych jej, niezbędnych ludziom do życia, substancji nazwę witamina. Wyniki badań i swoje wnioski opublikował początkowo, wskutek niechęci przełożonych, w artykułach przeglądowych.

Najbogatszym źródłem witaminy B1 jest mięso wieprzowe (schab), nasiona roślin strączkowych (groch, fasola), soja, produkty pełnoziarniste (kasza gryczana niepalona, ryż brązowy, płatki owsiane) oraz wyciąg z drożdży.  Natomiast jest jedną z najmniej trwałych witamin. Jest bardzo wrażliwa na wysoką temperaturę i działanie tlenu oraz promieni jonizujących. Tiamina jest zgromadzona głównie w warstwie zewnętrznej ziaren zbóż, przez co podczas przemiału ziarna i w czasie innych procesów technologicznych dochodzi do strat sięgających nawet 75%.

Zapotrzebowanie na tiaminę z diety jest zróżnicowane i zależy od wieku, płci i stanu fizjologicznego. Zwiększone jest u osób spożywających nadmiernie alkohol, z uwagi na upośledzenie trawienie i wchłaniania składników odżywczych z układu pokarmowego. Kolejną grupą są pacjenci z niewydolnością serca oraz pacjenci chorzy na nowotwory. Duże ryzyko niedoborów witaminy B1 występuję także u pacjentów po operacjach bariatrycznych, z uwagi na zmniejszony apetyt i częstsze wymioty, jak i obniżone wchłanianie z układu pokarmowego.

Długotrwały niedobór witaminy B1 w ustroju może doprowadzić do choroby zwanej beri-beri, charakteryzującej się zmianami w układzie nerwowym i sercowo-naczyniowym powodującymi ból kończyn, osłabienie mięśni, drżenie, niewydolność układu krążenia. Beri-beri stanowiła poważny problem zdrowotny w Azji. Obecnie występuje tylko w niektórych krajach gdzie pożywienie stanowi niewzbogacony biały ryż, biała mąka lub są spożywane duże ilości ryb zawierających enzym, rozkładający tiaminę. Najpoważniejszym zaś stanem klinicznym deficytu tiaminy jest zespół Wernickiego-Korsakowa (zespół objawów neurologicznych i psychiatrycznych).

Nie stwierdzono dotychczas negatywnych objawów, wynikających z nadmiernej podaży witaminy B1 z produktów spożywczych, z uwagi na ograniczenia jej wchłaniania i zwiększenie wydalania z moczem. W Polsce maksymalna dopuszczalna dawka tiaminy dla osób dorosłych została określona na poziomie 100mg.