Opracował: dr hab. Stefan Gaździński, prof. WIML

Australijscy naukowcy przeprowadzili badanie porównujące wpływ diety i leków na wewnętrzne funkcjonowanie komórek. Badacze postawili chcieli sprawdzić, czy leki mają większy wpływ na przebudowywanie szlaków odżywczych i innych szlaków metabolicznych (na poziomie komórek) niż dieta. Oceniano także w jaki sposób leki i dieta współdziałały ze sobą, tzn. w jaki sposób dieta poprawiała działanie leków. Badania te przeprowadzono na myszach. Badacze zaprojektowali 40 różnych zestawów żywieniowych różniących się składem (ilość białek, węglowodanów i tłuszczy), ilością kalorii oraz dodatkiem leków. Badanie miało na celu zbadanie wpływu trzech leków spowalniających procesy starzenia na wątrobę, która jest kluczowym organem w regulacji metabolizmu. Te leki to metformina, rapamycyna i resweratrol. Pierwszy z nich jest lekiem obniżającym poziom cukru u pacjentów chorujących na cukrzycę typu drugiego. Przyjmowanie rapamycyny zwiększało długość życia zwierząt laboratoryjnych; powszechnie uznaje się, że ten lek zwiększa długość życia także u ludzi. Resweratrol to przeciwutleniacz wytwarzany przez niektóre rośliny i znajdujący się w żywności i napojach, o których wiadomo, że powstrzymują efekty starzenia.

Badacze rozważali, jak poszczególne zestawy żywieniowe i interakcje różnych składników odżywczych wpływają na zdrowie metaboliczne, zamiast skupiać się na poszczególnych składnikach tych zestawów. Odkryto, że spożycie kalorii i równowaga makroskładników (białko, tłuszcze i węglowodany) w diecie miały silny wpływ na funkcję wątroby. Białko i całkowite spożycie kalorii miały szczególnie silny wpływ nie tylko na szlaki metaboliczne, ale także na podstawowe procesy, które kontrolują sposób funkcjonowania komórek w organizmie. Na przykład, ilość spożywanego białka wpływała na aktywność w mitochondriach, które są elementami komórek służącymi do produkcji energii. Ilość energii z diety wpływa na procesy translacji, czyli wytwarzania białek na podstawie przepisu zakodowanego w genach. Białka są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania komórek i tworzenia nowych komórek. W ten sposób organizm się „odmładza”. Badania wykazały, że w odżywianie ma znacznie silniejszy wpływ na procesy metaboliczne, niż leki. Związane jest to z tym, że żywność może oddziaływać na te same ścieżki biochemiczne, co leki. Ponadto leki mogą wchodzić w interakcje ze składnikami naszej diety, gdyż często są tak zaprojektowane, aby działać w ten sam sposób i na tych samych szlakach metabolicznych co dieta.

Wyniki są bardzo ciekawe, ale należy pamiętać, że zostały uzyskane na zwierzętach. I choć zawsze naukowcy będą argumentować, że wyniki mogą być bezpośrednio przełożone na sytuację człowieka, w rzeczywistości nie zawsze tak jest. Ludzie nie są myszami, czy szympansami, nawet na poziomie metabolicznym. Zatem takie badania należałoby przeprowadzić też na ludziach. Dlaczego zatem tego nie zrobiono? Głównym problemem w badaniach na ludziach są drobne odstępstwa od diety, które mają tendencję do kumulowania się w czasie. Ulegnięcie jednej pokusie powoduje łatwiejsze ulegnięcie innej pokusie itd. W literaturze naukowej są tysiące przykładów badań, gdzie stosowana dieta ulegała „ewolucji” w czasie, by po np. roku, w sposób niezauważony stała się czymś innym. Dlatego, gdy pokusa zwycięży, ważne jest, by się nie tłumaczyć, ale by jak najszybciej powrócić do zdrowej diety i jej przestrzegać. Uleganie „pokusom” jest często ułatwiane przez pierwsze efekty stosowanej diety, np. utratę masy ciała. Ta „ewolucja” diety często powoduje spowolnienie uzyskiwanych efektów, a po dłuższym czasie nawet ich odwrócenie. Dlatego tak ważne jest, by zachować czujność i nie ulegać pokusom, aby długo cieszyć się efektami prawidłowej diety, w tym efektami odmładzania. A jak pokazaliśmy na powyższym przykładzie, prawidłowa dieta może wspomagać nasze zdrowie bardziej niż leki.

David G. Le Couteur, Samantha M. Solon-Biet, Benjamin L. Parker, Tamara Pulpitel, Amanda E. Brandon, Nicholas J. Hunt, Jibran A. Wali, Rahul Gokarn, Alistair M. Senior, Gregory J. Cooney, David Raubenheimer, Victoria C. Cogger, David E. James, Stephen J. Simpson. Nutritional reprogramming of mouse liver proteome is dampened by metformin, resveratrol, and rapamycin. Cell Metabolism, 2021; DOI: 10.1016/j.cmet.2021.10.016

Opracował: dr hab. Stefan Gaździński, prof. WIML

Australijscy naukowcy przeprowadzili badanie porównujące wpływ diety i leków na wewnętrzne funkcjonowanie komórek. Badacze postawili chcieli sprawdzić, czy leki mają większy wpływ na przebudowywanie szlaków odżywczych i innych szlaków metabolicznych (na poziomie komórek) niż dieta. Oceniano także w jaki sposób leki i dieta współdziałały ze sobą, tzn. w jaki sposób dieta poprawiała działanie leków. Badania te przeprowadzono na myszach. Badacze zaprojektowali 40 różnych zestawów żywieniowych różniących się składem (ilość białek, węglowodanów i tłuszczy), ilością kalorii oraz dodatkiem leków. Badanie miało na celu zbadanie wpływu trzech leków spowalniających procesy starzenia na wątrobę, która jest kluczowym organem w regulacji metabolizmu. Te leki to metformina, rapamycyna i resweratrol. Pierwszy z nich jest lekiem obniżającym poziom cukru u pacjentów chorujących na cukrzycę typu drugiego. Przyjmowanie rapamycyny zwiększało długość życia zwierząt laboratoryjnych; powszechnie uznaje się, że ten lek zwiększa długość życia także u ludzi. Resweratrol to przeciwutleniacz wytwarzany przez niektóre rośliny i znajdujący się w żywności i napojach, o których wiadomo, że powstrzymują efekty starzenia.

Badacze rozważali, jak poszczególne zestawy żywieniowe i interakcje różnych składników odżywczych wpływają na zdrowie metaboliczne, zamiast skupiać się na poszczególnych składnikach tych zestawów. Odkryto, że spożycie kalorii i równowaga makroskładników (białko, tłuszcze i węglowodany) w diecie miały silny wpływ na funkcję wątroby. Białko i całkowite spożycie kalorii miały szczególnie silny wpływ nie tylko na szlaki metaboliczne, ale także na podstawowe procesy, które kontrolują sposób funkcjonowania komórek w organizmie. Na przykład, ilość spożywanego białka wpływała na aktywność w mitochondriach, które są elementami komórek służącymi do produkcji energii. Ilość energii z diety wpływa na procesy translacji, czyli wytwarzania białek na podstawie przepisu zakodowanego w genach. Białka są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania komórek i tworzenia nowych komórek. W ten sposób organizm się „odmładza”. Badania wykazały, że w odżywianie ma znacznie silniejszy wpływ na procesy metaboliczne, niż leki. Związane jest to z tym, że żywność może oddziaływać na te same ścieżki biochemiczne, co leki. Ponadto leki mogą wchodzić w interakcje ze składnikami naszej diety, gdyż często są tak zaprojektowane, aby działać w ten sam sposób i na tych samych szlakach metabolicznych co dieta.

Wyniki są bardzo ciekawe, ale należy pamiętać, że zostały uzyskane na zwierzętach. I choć zawsze naukowcy będą argumentować, że wyniki mogą być bezpośrednio przełożone na sytuację człowieka, w rzeczywistości nie zawsze tak jest. Ludzie nie są myszami, czy szympansami, nawet na poziomie metabolicznym. Zatem takie badania należałoby przeprowadzić też na ludziach. Dlaczego zatem tego nie zrobiono? Głównym problemem w badaniach na ludziach są drobne odstępstwa od diety, które mają tendencję do kumulowania się w czasie. Ulegnięcie jednej pokusie powoduje łatwiejsze ulegnięcie innej pokusie itd. W literaturze naukowej są tysiące przykładów badań, gdzie stosowana dieta ulegała „ewolucji” w czasie, by po np. roku, w sposób niezauważony stała się czymś innym. Dlatego, gdy pokusa zwycięży, ważne jest, by się nie tłumaczyć, ale by jak najszybciej powrócić do zdrowej diety i jej przestrzegać. Uleganie „pokusom” jest często ułatwiane przez pierwsze efekty stosowanej diety, np. utratę masy ciała. Ta „ewolucja” diety często powoduje spowolnienie uzyskiwanych efektów, a po dłuższym czasie nawet ich odwrócenie. Dlatego tak ważne jest, by zachować czujność i nie ulegać pokusom, aby długo cieszyć się efektami prawidłowej diety, w tym efektami odmładzania. A jak pokazaliśmy na powyższym przykładzie, prawidłowa dieta może wspomagać nasze zdrowie bardziej niż leki.

David G. Le Couteur, Samantha M. Solon-Biet, Benjamin L. Parker, Tamara Pulpitel, Amanda E. Brandon, Nicholas J. Hunt, Jibran A. Wali, Rahul Gokarn, Alistair M. Senior, Gregory J. Cooney, David Raubenheimer, Victoria C. Cogger, David E. James, Stephen J. Simpson. Nutritional reprogramming of mouse liver proteome is dampened by metformin, resveratrol, and rapamycin. Cell Metabolism, 2021; DOI: 10.1016/j.cmet.2021.10.016