
Etykieta - co w sobie kryje?
Etykieta niby nic wielkiego, a jednak coś. Są Nam dobrze znane, spotykamy je na produktach spożywczych, ale także przemysłowych. Z założenia informują klienta o cechach danego towaru, producencie, czy dacie ważności.
Etykieta może również przyjąć postać słów, liter, znaków firmowych, obrazków, rysunków lub symboli.
W przypadku artykułów spożywczych i żywności informacje zawarte na etykiecie muszą być: czytelne, nieusuwalne, zrozumiałe, oraz nie mogą wprowadzać w błąd odbiorcy, co w założeniu ma umożliwi
świadomy wybór właściwego produktu spożywczego przez konsumenta. Produkty wprowadzone do sprzedaży w Polsce powinny być oznakowane w języku polskim.
Jasno i klarownie skonstruowana etykieta jest świetną wskazówką dla Nas konsumentów w trakcie wyboru odpowiednich produktów żywnościowych. Dlatego kwestię znakowania produktów spożywczych reguluje tak wiele przepisów prawnych.
Zgodnie z obowiązującym przepisami producenci zobowiązani są do umieszczenia na etykiecie:
-
wykazu składników,
-
wykazu składników lub substancji powodujących alergie, lub reakcje nietolerancji użytych przy wytworzeniu, lub przygotowywaniu żywności i nadal obecnych w produkcie gotowym (nawet, jeżeli ich forma uległa zmianie),
-
ilości określonych składników,
-
ilości netto żywności,
-
daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia
-
specjalnych warunków przechowywania lub warunków użycia,
-
instrukcji użycia,
-
danych identyfikujących podmiot odpowiedzialny za przekazywanie informacji na temat żywności,
-
informacji o wartości odżywczej,
-
w przypadku napojów, o zawartości alkoholu większej niż 1,2% objętościowo, wymagane jest wskazanie informacji o rzeczywistej zawartości objętościowej alkoholu
-
kraj lub miejsce pochodzenia
Producenci są również zobligowani do umieszczania szczegółowych danych w przypadku:
-
środków spożywczych, których trwałość została przedłużona w wyniku użycia gazów – ,,pakowany w atmosferze ochronnej”,
-
środków spożywczych, które zawierają substancje słodzące – ,,zawiera substancje słodzące” – informacja ta musi być umieszczona obok nazwy,
-
środków spożywczych zawierających dodatki cukru, jak i substancji słodzących – ,,zawiera cukier i substancje słodzące” – informacja ta musi być umieszczona obok nazwy.
Od 13 grudnia 2016 r. producenci mają obowiązek umieszczania informacji o:
-
wartości odżywczej produktu,
-
ilości tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, węglowodanów, cukrów, białka oraz soli.
Treść obowiązkowych informacji może być wzbogacona o ilość jednego lub więcej następujących składników:
-
kwasy tłuszczowe jednonienasycone,
-
kwasy tłuszczowe wielonienasycone,
-
błonnik pokarmowy,
-
skrobia,
-
alkohole wielowodorotlenkowe,
-
witaminy,
-
składniki mineralne.
Niby wszystko, a jednak nie, bo ktoś może zapytać, a co w takim razie z suplementami diety lub żywnością genetycznie zmodyfikowaną, czyli tzw. GMO?
Po pierwsze suplementy diety są środkami spożywczymi, których celem jest uzupełnieniem normalnej diety w witaminy, składniki mineralne, lub inne substancje. Najczęściej są wprowadzone do sprzedaży w formie kapsułek, tabletek lub proszku, aby umożliwić ich dawkowanie. Szczegółowe wytyczne określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 9 października 2007 r. w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety, według którego suplementy diety wprowadzane do obrotu znakuje się m.in., poprzez umieszczenie na opakowaniu następujących informacji jak:
-
określenie „suplement diety”;
-
nazwy kategorii składników odżywczych lub substancji charakteryzujących produkt lub wskazanie ich właściwości;
-
porcję produktu zalecaną do spożycia w ciągu dnia;
-
ostrzeżenie dotyczące nieprzekraczania zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia;
-
stwierdzenie, że suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety;
-
stwierdzenie, że suplementy diety powinny być przechowywane w sposób niedostępny dla małych dzieci.
Coraz częściej w przestrzeni publicznej, medialnej pojawia się kwestia żywności genetycznie zmodyfikowanej (GMO). Ale co właściwie mamy rozumieć pod tym sformułowanie? Otóż według definicji GMO to organizm, inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony z wykorzystaniem technik inżynierii genetycznej w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych, na skutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji. Modyfikacja genetyczna polega zatem na wszczepieniu do genomu biorcy fragmentu DNA z innego organizmu, który jest odpowiedzialny za daną cechę.
Od 29 lipca 2019 r. obowiązuje ustawa, która ma na celu wdrożenie przepisów umożliwiających oznakowanie produktów wytworzonych bez wykorzystania GMO. Zgodnie z jej zapisami, takie oznaczenie może znaleźć się na żywności (pochodzenia roślinnego i zwierzęcego) oraz paszy.
Co ważne - na żywności zawierającej powyżej 1% GMO obligatoryjnie musi się znaleźć informacja – ,,Ten produkt zawiera organizmy zmodyfikowane genetycznie” lub ,,Ten produkt zawiera zmodyfikowany genetycznie (nazwa organizmu) ”.
Dla Nas wszystkich jako konsumentów istotne jest również to, kto odpowiada za kontrolę jakości żywności i artykułów spożywczych w Polsce. Tymi zagadnieniami zajmuje się m.in.:
-
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta-UOKiK
-
Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych-IJHARS
-
Główny Inspektorat Weterynarii - GIW
Jak widać tematyka etykiet, znakowania produktów spożywczych jest obszernym zagadnieniem, ale koniecznym dla prawidłowego doboru produktów żywnościowych, choćby w unikaniu produktów, na które mogą wywoływać alergię.
Dzięki dobrze skonstruowanej etykiecie mamy też pewność, że jako zwykli konsumenci czy pacjenci przy wyborze danych produktów spożywczych, będziemy w stanie trzymać się zaleceń dietetycznych wskazanych przez różnych specjalistów.
https://dietetycy.org.pl/etykieta-zywnosci/
Znakowanie produktów spożywczych. Najważniejsze zasady (dietetycy.org.pl)
Dziennik Ustaw - rok 2007 nr 196 poz. 1425 - INFOR.PL
EUR-Lex - 32011R1169 - EN - EUR-Lex (europa.eu)