Mikrobiom jelitowy a zdrowie
Opracowała: Halina Papierska, studentka kierunku Dietetyka
Mikrobiom jelitowy to zbiór mikroorganizmów – głównie bakterii, ale również wirusów, grzybów i innych drobnoustrojów – które zamieszkują nasze jelita. Choć mogą być niewidoczne, ich wpływ na zdrowie człowieka jest ogromny. Badania nad mikrobiomem zyskały na znaczeniu w ostatnich latach, wskazując na jego kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu.
Rola Mikrobiomu w Zdrowiu
1. Regulacja trawienia
Mikrobiom jelitowy odgrywa istotną rolę w procesie trawienia. Bakterie jelitowe pomagają rozkładać niektóre składniki pokarmowe, takie jak błonnik, które są trudne do strawienia przez nasz organizm. W ten sposób umożliwiają wchłanianie niezbędnych składników odżywczych i produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, które są źródłem energii dla
komórek jelitowych.
2. Wspieranie układu odpornościowego
Mikrobiom działa jako pierwsza linia obrony przed patogenami. Mikroorganizmy zamieszkujące jelita stymulują układ odpornościowy, pomagając zwalczać infekcje i zapobiegać nadmiernej reakcji organizmu, co może prowadzić do chorób autoimmunologicznych. Zdrowa równowaga mikrobioty wspomaga prawidłowe działanie mechanizmów obronnych.
3. Ochrona przed chorobami
Dysbioza, czyli zaburzenie równowagi mikrobiomu, wiąże się z wieloma chorobami, takimi jak otyłość, cukrzyca typu 2, choroby serca i przewlekłe zapalenia jelit. Z kolei zdrowy mikrobiom jest ściśle powiązany z mniejszym ryzykiem rozwoju tych schorzeń. Coraz więcej badań sugeruje także wpływ mikrobioty jelitowej na zdrowie psychiczne, a nawet ryzyko depresji i zaburzeń lękowych.
4. Produkcja witamin i związków biologicznych
Mikrobiom jest odpowiedzialny za produkcję niektórych witamin, takich jak witamina K oraz witaminy z grupy B (biotyna, kwas foliowy). Ponadto, bakterie jelitowe pomagają w metabolizmie hormonów i innych biologicznie aktywnych substancji, co wpływa na nasze ogólne samopoczucie i zdrowie
.
Jak Dbać o Zdrowy Mikrobiom?
1. Zróżnicowana dieta
Dieta bogata w różnorodne produkty roślinne, błonnik, owoce i warzywa sprzyja rozwojowi zdrowego mikrobiomu. Produkty fermentowane, takie jak kefir, jogurt naturalny, kiszona kapusta czy ogórki, są naturalnym źródłem probiotyków, które mogą korzystnie wpływać na mikrobiotę jelitową.
2. Ograniczenie przetworzonej żywności
Nadmiar przetworzonych produktów, cukrów prostych oraz tłuszczów trans może prowadzić do dysbiozy, co z kolei negatywnie wpływa na zdrowie. Zrównoważona dieta o niskiej zawartości przetworzonej żywności sprzyja zachowaniu różnorodności bakterii jelitowych.
3. Probiotyki i prebiotyki
Probiotyki to żywe bakterie, które wspomagają zdrowie mikrobiomu. Prebiotyki natomiast są składnikami pokarmowymi, które „karmią” bakterie jelitowe, wspomagając ich rozwój. Regularne spożywanie probiotyków (np. w formie suplementów lub fermentowanych produktów) i prebiotyków (np. błonnika) wspiera zdrowie jelit.
4. Unikanie nadmiernego stosowania antybiotyków
Antybiotyki, choć ratują życie w walce z infekcjami bakteryjnymi, niszczą również dobre bakterie w jelitach. Ich nadużywanie może prowadzić do długotrwałych zaburzeń mikrobioty, dlatego ważne jest stosowanie ich wyłącznie w przypadkach, gdy są naprawdę potrzebne.
Podsumowanie
Mikrobiom jelitowy odgrywa kluczową rolę w zdrowiu człowieka, wpływając na trawienie, odporność, produkcję witamin, a nawet zdrowie psychiczne. Dbając o mikrobiotę jelitową poprzez zdrową dietę,
odpowiednie nawyki żywieniowe i unikanie nadmiernego stosowania leków, możemy wspierać nie tylko nasze jelita, ale i całe ciało.
Piśmiennictwo:
• Zhang, Y.J., Li, S., Gan, R.Y., Zhou, T., Xu, D.P., & Li, H.B. (2015). Impacts of gut bacteria on human health and diseases. International Journal of Molecular Sciences.
• Cani, P.D., & Delzenne, N.M. (2011). The gut microbiome as therapeutic target. Pharmacology & Therapeutics.
• Mayer, E.A., & Knight, R. (2015). Gut microbes and the brain: Paradigm shift in neuroscience. JAMA Psychiatry.