Opracowała: mgr Magdalena Jarzynka-Andrzejczak

Tłuszcze należą do tej grupy produktów, których się często boimy w naszej codziennej diecie, oskarżamy o tycie i występowanie wielu chorób. Tymczasem to nie tłuszcze są problemem, ale ich ilości i przede wszystkim jakość i rodzaje. Zależnie od składu, tłuszcz diety może być stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka, albo wspomagać prawidłowe funkcjonowanie jego organizmu. Trzeba podkreślić, że tłuszcz jest niezbędny do życia, ma wiele pozytywnych funkcji, ale ważne jest jakiego rodzaju tłuszcze jemy. Jako dietetyk polecam zamianę tradycyjnych tłuszczy zwierzęcych, najczęściej używanych w polskiej kuchni- smalcu, masła, śmietany, majonezu- na uniwersalny olej rzepakowy- tzw. „oliwę północy” wyjdzie nam tylko na zdrowie.

Przyjrzyjmy się zatem temu wciąż niedocenianemu olejowi. Kiedyś ze względu na specyficzny zapach oraz zawartość kwasu erukowego olej rzepakowy miał wręcz złą sławę. Obecnie w Polsce wytwarza się olej rzepakowy tylko z odmian rzepaku podwójnie ulepszonego, pozbawionego kwasu erukowego. Poza tym jest on bez modyfikacji genetycznych, gdyż zabrania tego prawo Unii Europejskiej. Wśród odmian rzepaku zarejestrowanych do uprawy w UE znajdują się tylko formy konwencjonalne, a więc niemające żadnego związku z GMO.

Olej rzepakowy jest mniej podatny na światło i temperaturę niż inne oleje, w tym oliwa, więc dłużej zachowuje świeżość. Dodatkowym atutem jest fakt, że olej rzepakowy z racji tego, że produkowany jest w Polsce, z polskiego rzepaku, jest świeższy i łatwo dostępny oraz tani.

„Oliwa północy”  w porównaniu z oliwą z oliwek, powszechnie stosowaną w diecie śródziemnomorskiej i uważaną za jeden z najzdrowszych tłuszczów, jest bardzo mocno niedoceniana także w kwestii wartości odżywczej i zdrowotnej. Olej rzepakowy ma liczne atuty zdrowotne, a w porównaniu z innymi olejami, w tym z oliwą, w niektórych właściwościach wypada dużo lepiej. Ma on najmniej nasyconych kwasów tłuszczowych (ze wszystkich olejów), a jak wiemy wpływają one niekorzystnie na nasz organizm, głównie przez podwyższenie poziomu cholesterolu. Olej rzepakowy ma za to wysoką zawartość kwasów jednonienasyconych i NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych). A co go wyróżnia najbardziej ma najwięcej oleju linolenowego oraz optymalny stosunek kwasów omega-3 do omega-6 (lepszy niż oliwa z w oliwek). Cechy te powodują, że dodatek oleju rzepakowego w diecie chroni nas przed chorobami sercowo-naczyniowymi.  Najkorzystniejszy ze wszystkich olejów stosunek kwasów omega-6 do omega-3 pomoże zapobiec cukrzycy typu II. Z  powodu wysokiej zawartości kwasów tłuszczowych omega-3 (kwasu alfa- linolenowego) wpływa pozytywnie na funkcjonowanie mózgu. Wysoka zawartość omega-3 podnosi także naszą odporność. Kwasy tłuszczowe omega-3 wpływają na rozwój umysłowy, stan emocjonalny i zdrowie psychiczne.

Olej rzepakowy jest także dobrym źródłem witaminy E, K oraz prowitaminy A. Witamina E nazywana witaminą młodości, zaliczana jest do antyoksydantów- wymiata z organizmu wolne rodniki, chroniąc nas przed starzeniem i chorobami cywilizacyjnymi. Ponadto hamuje reakcje zapalne, rozwój miażdżycy naczyń krwionośnych, procesy nowotworowe, sprzyja prawidłowej strukturze i funkcjonowaniu tkanki łącznej oraz mięśni szkieletowych. Witamina K pełni ważną rolę w krzepnięciu krwi oraz w metabolizmie kości, naczyń krwionośnych, prewencji zwapnienia naczyń i tkanek miękkich, ma  także działanie antynowotworowe. A karotenoidy (prowitamina A) mają także właściwości przeciwutleniające i wzmacniają obronę organizmu przed stresem oksydacyjnym. Olej rzepakowy zawiera także  polifenole i sterole roślinne, które wychwytują wolne rodniki pomagają obniżać poziom cholesterolu.

Warto także wspomnieć, że olej rzepakowy jest uniwersalnym tłuszczem, nadającym się do spożycia zarówno na zimno, jak i na gorąco (do obróbki kulinarnej). Sprawdzi się nie tylko do smażenia, duszenia i pieczenia, ale także do sałatek i surówek. Oczywiście dla zmniejszenia ryzyka chorób warto ograniczyć smażenie podczas przygotowywania potraw. Jeśli już się na nie decydujemy, smażmy krótko i wybierzmy uważnie tłuszcz do smażenia- powinny być stosowane oleje o wysokim poziomie kwasów tłuszczowych jednonienasyconych, które zachowują  stabilność w wysokich temperaturach i wysoką temperaturą dymienia. Te parametry spełnia olej rzepakowy, który szczególnie nadaje się do smażenia, bardziej niż np. olej słonecznikowy, czy winogronowy. Ważne jest też, by do smażenia wybierać tłuszcze roślinne z tłoczenia na ciepło. Oleje roślinne tłoczone  na zimno ulegają niekorzystnym procesom nawet podczas krótkotrwałego smażenia. Chciałabym też przypomnieć, że dodatek do dań warzywnych (sałatek, warzyw gotowanych, na parze, duszonych) dobrego tłuszczu, np. oleju, zwiększa przyswajanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach- A, D, E i K.

Reasumując- dzięki składnikom zawartym w oleju rzepakowym możemy zmniejszyć ryzyko wielu schorzeń takich jak choroby układu krążenia (zawały, nadciśnienie, miażdżyca, podwyższony poziom cholesterolu), nowotwory i cukrzyca typu II. Poza tym jest to tłuszcz uniwersalny, dostępny i tani.

Opracowała: mgr Magdalena Jarzynka-Andrzejczak

Tłuszcze należą do tej grupy produktów, których się często boimy w naszej codziennej diecie, oskarżamy o tycie i występowanie wielu chorób. Tymczasem to nie tłuszcze są problemem, ale ich ilości i przede wszystkim jakość i rodzaje. Zależnie od składu, tłuszcz diety może być stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka, albo wspomagać prawidłowe funkcjonowanie jego organizmu. Trzeba podkreślić, że tłuszcz jest niezbędny do życia, ma wiele pozytywnych funkcji, ale ważne jest jakiego rodzaju tłuszcze jemy. Jako dietetyk polecam zamianę tradycyjnych tłuszczy zwierzęcych, najczęściej używanych w polskiej kuchni- smalcu, masła, śmietany, majonezu- na uniwersalny olej rzepakowy- tzw. „oliwę północy” wyjdzie nam tylko na zdrowie.

Przyjrzyjmy się zatem temu wciąż niedocenianemu olejowi. Kiedyś ze względu na specyficzny zapach oraz zawartość kwasu erukowego olej rzepakowy miał wręcz złą sławę. Obecnie w Polsce wytwarza się olej rzepakowy tylko z odmian rzepaku podwójnie ulepszonego, pozbawionego kwasu erukowego. Poza tym jest on bez modyfikacji genetycznych, gdyż zabrania tego prawo Unii Europejskiej. Wśród odmian rzepaku zarejestrowanych do uprawy w UE znajdują się tylko formy konwencjonalne, a więc niemające żadnego związku z GMO.

Olej rzepakowy jest mniej podatny na światło i temperaturę niż inne oleje, w tym oliwa, więc dłużej zachowuje świeżość. Dodatkowym atutem jest fakt, że olej rzepakowy z racji tego, że produkowany jest w Polsce, z polskiego rzepaku, jest świeższy i łatwo dostępny oraz tani.

„Oliwa północy”  w porównaniu z oliwą z oliwek, powszechnie stosowaną w diecie śródziemnomorskiej i uważaną za jeden z najzdrowszych tłuszczów, jest bardzo mocno niedoceniana także w kwestii wartości odżywczej i zdrowotnej. Olej rzepakowy ma liczne atuty zdrowotne, a w porównaniu z innymi olejami, w tym z oliwą, w niektórych właściwościach wypada dużo lepiej. Ma on najmniej nasyconych kwasów tłuszczowych (ze wszystkich olejów), a jak wiemy wpływają one niekorzystnie na nasz organizm, głównie przez podwyższenie poziomu cholesterolu. Olej rzepakowy ma za to wysoką zawartość kwasów jednonienasyconych i NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych). A co go wyróżnia najbardziej ma najwięcej oleju linolenowego oraz optymalny stosunek kwasów omega-3 do omega-6 (lepszy niż oliwa z w oliwek). Cechy te powodują, że dodatek oleju rzepakowego w diecie chroni nas przed chorobami sercowo-naczyniowymi.  Najkorzystniejszy ze wszystkich olejów stosunek kwasów omega-6 do omega-3 pomoże zapobiec cukrzycy typu II. Z  powodu wysokiej zawartości kwasów tłuszczowych omega-3 (kwasu alfa- linolenowego) wpływa pozytywnie na funkcjonowanie mózgu. Wysoka zawartość omega-3 podnosi także naszą odporność. Kwasy tłuszczowe omega-3 wpływają na rozwój umysłowy, stan emocjonalny i zdrowie psychiczne.

Olej rzepakowy jest także dobrym źródłem witaminy E, K oraz prowitaminy A. Witamina E nazywana witaminą młodości, zaliczana jest do antyoksydantów- wymiata z organizmu wolne rodniki, chroniąc nas przed starzeniem i chorobami cywilizacyjnymi. Ponadto hamuje reakcje zapalne, rozwój miażdżycy naczyń krwionośnych, procesy nowotworowe, sprzyja prawidłowej strukturze i funkcjonowaniu tkanki łącznej oraz mięśni szkieletowych. Witamina K pełni ważną rolę w krzepnięciu krwi oraz w metabolizmie kości, naczyń krwionośnych, prewencji zwapnienia naczyń i tkanek miękkich, ma  także działanie antynowotworowe. A karotenoidy (prowitamina A) mają także właściwości przeciwutleniające i wzmacniają obronę organizmu przed stresem oksydacyjnym. Olej rzepakowy zawiera także  polifenole i sterole roślinne, które wychwytują wolne rodniki pomagają obniżać poziom cholesterolu.

Warto także wspomnieć, że olej rzepakowy jest uniwersalnym tłuszczem, nadającym się do spożycia zarówno na zimno, jak i na gorąco (do obróbki kulinarnej). Sprawdzi się nie tylko do smażenia, duszenia i pieczenia, ale także do sałatek i surówek. Oczywiście dla zmniejszenia ryzyka chorób warto ograniczyć smażenie podczas przygotowywania potraw. Jeśli już się na nie decydujemy, smażmy krótko i wybierzmy uważnie tłuszcz do smażenia- powinny być stosowane oleje o wysokim poziomie kwasów tłuszczowych jednonienasyconych, które zachowują  stabilność w wysokich temperaturach i wysoką temperaturą dymienia. Te parametry spełnia olej rzepakowy, który szczególnie nadaje się do smażenia, bardziej niż np. olej słonecznikowy, czy winogronowy. Ważne jest też, by do smażenia wybierać tłuszcze roślinne z tłoczenia na ciepło. Oleje roślinne tłoczone  na zimno ulegają niekorzystnym procesom nawet podczas krótkotrwałego smażenia. Chciałabym też przypomnieć, że dodatek do dań warzywnych (sałatek, warzyw gotowanych, na parze, duszonych) dobrego tłuszczu, np. oleju, zwiększa przyswajanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach- A, D, E i K.

Reasumując- dzięki składnikom zawartym w oleju rzepakowym możemy zmniejszyć ryzyko wielu schorzeń takich jak choroby układu krążenia (zawały, nadciśnienie, miażdżyca, podwyższony poziom cholesterolu), nowotwory i cukrzyca typu II. Poza tym jest to tłuszcz uniwersalny, dostępny i tani.