Opracowała: dr Paulina Baran

Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Michigan ujawniły niepokojący trend - co piąta kobieta i co dziesiąty mężczyzna w wieku 50-64 lat wykazuje oznaki uzależnienia od produktów wysokoprzetworzonych. To pierwsze pokolenie Amerykanów, które dorastało w otoczeniu chipsów, słodzonych napojów i gotowych posiłków – i właśnie ta wczesna ekspozycja może wzmacniać nieprawidłowe wzorce jedzenia i powodować trwałe konsekwencje zdrowotne.

W latach 80. XX wieku na rynek amerykański masowo wkroczyły produkty zaprojektowane w taki sposób, aby trudno było im się oprzeć, tj. bogate w cukier, tłuszcz, sól i sztuczne dodatki. Zatem, dzisiejsi pięćdziesięciolatkowie spędzili swoje dzieciństwo i młodość otoczeni takimi właśnie pokusami. Naukowcy odkryli natomiast, że u osób starszych, które poznały te produkty dopiero w późnej dorosłości, tj. w wieku 65-80 lat, uzależnienie występuje znacznie rzadziej - u 12% kobiet i zaledwie 4% mężczyzn.

Badanie objęło ponad 2000 starszych Amerykanów. Badacze wykorzystali zmodyfikowaną Skalę Uzależnienia od Jedzenia Yale, tj. narzędzie oparte na kryteriach diagnozowania uzależnień od substancji psychoaktywnych. Mierzy ono 13 charakterystycznych zachowań, takich jak silny głód łaknienia, nieudane próby ograniczenia spożycia, objawy odstawienne czy unikanie kontaktów towarzyskich z obawy przed objadaniem się. Wykazano, że:

• Osoby uważające się za otyłe były 11-19 razy bardziej narażone na uzależnienie od żywności przetworzonej
• Ci, którzy oceniali swoje zdrowie psychiczne jako słabe, mieli trzy- do czterokrotnie wyższe ryzyko uzależnienia od żywności przetworzonej
• Osoby odczuwające izolację społeczną przejawiały ponad trzykrotnie wyższe ryzyko uzależnienia

Szczególnie narażone okazały się osoby próbujące zredukować masę ciała oraz sięgające po produkty reklamowane jako „zdrowe”, ale wciąż zaprojektowane tak, aby wzbudzać silne pragnienie.

Naukowcy zwracają uwagę, że dzisiejsze dzieci spożywają jeszcze więcej kalorii z żywności przetworzonej niż obecni pięćdziesięciolatkowie w swoim dzieciństwie. Stąd, jeśli trend się utrzyma, przyszłe pokolenia mogą mierzyć się z jeszcze poważniejszym problemem uzależnień od produktów wysokoprzetworzonych.

Niezależnie, pamiętajmy, że tak jak przy innych substancjach, profilaktyka i wczesna interwencja może być kluczem do zmniejszenia ryzyka uzależnienia w przyszłości.

Źródła:

[1] Loch LK, Kirch M, Singer DC, Solway E, Roberts JS, Kullgren JT, et al. Ultra-processed food addiction in a nationally representative sample of older adults in the USA. Addiction. 2025. https://doi.org/10.1111/add.70186

[2] https://scitechdaily.com/ultra-processed-food-addiction-is-surging-in-middle-age-adults/

Opracowała: dr Paulina Baran

Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Michigan ujawniły niepokojący trend - co piąta kobieta i co dziesiąty mężczyzna w wieku 50-64 lat wykazuje oznaki uzależnienia od produktów wysokoprzetworzonych. To pierwsze pokolenie Amerykanów, które dorastało w otoczeniu chipsów, słodzonych napojów i gotowych posiłków – i właśnie ta wczesna ekspozycja może wzmacniać nieprawidłowe wzorce jedzenia i powodować trwałe konsekwencje zdrowotne.

W latach 80. XX wieku na rynek amerykański masowo wkroczyły produkty zaprojektowane w taki sposób, aby trudno było im się oprzeć, tj. bogate w cukier, tłuszcz, sól i sztuczne dodatki. Zatem, dzisiejsi pięćdziesięciolatkowie spędzili swoje dzieciństwo i młodość otoczeni takimi właśnie pokusami. Naukowcy odkryli natomiast, że u osób starszych, które poznały te produkty dopiero w późnej dorosłości, tj. w wieku 65-80 lat, uzależnienie występuje znacznie rzadziej - u 12% kobiet i zaledwie 4% mężczyzn.

Badanie objęło ponad 2000 starszych Amerykanów. Badacze wykorzystali zmodyfikowaną Skalę Uzależnienia od Jedzenia Yale, tj. narzędzie oparte na kryteriach diagnozowania uzależnień od substancji psychoaktywnych. Mierzy ono 13 charakterystycznych zachowań, takich jak silny głód łaknienia, nieudane próby ograniczenia spożycia, objawy odstawienne czy unikanie kontaktów towarzyskich z obawy przed objadaniem się. Wykazano, że:

• Osoby uważające się za otyłe były 11-19 razy bardziej narażone na uzależnienie od żywności przetworzonej
• Ci, którzy oceniali swoje zdrowie psychiczne jako słabe, mieli trzy- do czterokrotnie wyższe ryzyko uzależnienia od żywności przetworzonej
• Osoby odczuwające izolację społeczną przejawiały ponad trzykrotnie wyższe ryzyko uzależnienia

Szczególnie narażone okazały się osoby próbujące zredukować masę ciała oraz sięgające po produkty reklamowane jako „zdrowe”, ale wciąż zaprojektowane tak, aby wzbudzać silne pragnienie.

Naukowcy zwracają uwagę, że dzisiejsze dzieci spożywają jeszcze więcej kalorii z żywności przetworzonej niż obecni pięćdziesięciolatkowie w swoim dzieciństwie. Stąd, jeśli trend się utrzyma, przyszłe pokolenia mogą mierzyć się z jeszcze poważniejszym problemem uzależnień od produktów wysokoprzetworzonych.

Niezależnie, pamiętajmy, że tak jak przy innych substancjach, profilaktyka i wczesna interwencja może być kluczem do zmniejszenia ryzyka uzależnienia w przyszłości.

Źródła:

[1] Loch LK, Kirch M, Singer DC, Solway E, Roberts JS, Kullgren JT, et al. Ultra-processed food addiction in a nationally representative sample of older adults in the USA. Addiction. 2025. https://doi.org/10.1111/add.70186

[2] https://scitechdaily.com/ultra-processed-food-addiction-is-surging-in-middle-age-adults/