Opracowała: dr Izabela Grabowska

Witaminy i składniki mineralne są niezbędnymi składnikami diety, biorącymi udział w szerokim zakresie niezbędnych reakcji chemicznych zachodzących w organizmie, w tym związanych z metabolizmem energetycznym, wzrostem i naprawą komórek, ochroną przed szkodliwym działaniem wolnych rodników oraz prawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego i mięśniowego.

Niewystarczające spożycie mikroskładników wraz z żywnością może prowadzić do ich niedoborów w organizmie i tym samym niekorzystnie wpływać na zdrowie i wyniki sportowe. Osoby, które ograniczają całkowite spożycie energii lub mają monotonną dietę, są szczególnie narażone na niedostateczne spożycie witamin i składników mineralnych. Obecnie nie ma dowodów na to, że suplementacja preparatami multiwitaminowymi może poprawiać wydolność. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy zostaną stwierdzone niedobory.

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów zawierających różną kombinację witamin i składników mineralnych. Zazwyczaj producenci deklarują dawki składników mieszczące się w zakresie referencyjnych wartości spożycia (RWS).

Stosowanie preparatów multiwitaminowych może być uzasadnione w kilku wypadkach:

• nieuniknione zmniejszenie podaży energii lub gęstości odżywczej posiłków, np. podczas długiego okresu podróży i pobytu w miejscu z ograniczonym dostępem do wysokiej jakości żywności,

• długotrwałe restrykcje energetyczne związane z osiągnięciem celów wagowych lub składu ciała,

• ograniczenie spożywanego asortymentu produktów z powodu wąskich preferencji żywieniowych lub występujących alergii/ nietolerancji pokarmowych,

• napięty harmonogram pracy lub zawodów przekładający się na ograniczenia żywieniowe i sięganie po żywność wysokoprzetworzoną.

Przy wyborze odpowiedniego suplementu należy kierować się jego składem - najlepiej zawierającym szeroką gamę witamin i składników mineralnych w dawkach zbliżonych do RWS. Należy unikać preparatów z dodatkiem zbędnych składników ziołowych. Warto zwrócić uwagę na pochodzenie danego produktu – najbezpieczniej, aby był wyprodukowany przez firmę farmaceutyczną lub dużą i znaną firmę produkującą suplementy, w której obowiązują Dobre Praktyki Produkcyjne (GMP).

Jakie mogą być zagrożenia ze stosowania tego rodzaju suplementów? Należy pamiętać, że przyjmowanie preparatów multiwitaminowych nie zastąpi prawidłowego żywienia i nie powinno być przewlekle stosowane. Może dawać złudne poczucie bezpieczeństwa osobom, które źle się odżywiają. Suplementy witaminowo-mineralne są często uważane za zamiennik spożycia warzyw i owoców. Jednak pozbawione są ogromnej różnorodności prozdrowotnych składników bioaktywnych. Suplementami tymi nie można również zastąpić preparatów z pojedynczym składnikiem, np. żelaza przy leczeniu anemii lub zapobieganiu niedoborom tego składnika. Ponadto preparaty, które zawierają megadawki witamin i składników mineralnych mogą przynieść efekt odwrotny do zamierzonego, np. zbyt wysoka podaż witamin C i E może zwiększać stres oksydacyjny, co pośrednio może wpływać na pogorszenie efektów treningowych.

Piśmiennictwo:

1. https://www.ais.gov.au/nutrition/supplements/group_a#multivitamin

2. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J. (red). Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, 2020

Opracowała: dr Izabela Grabowska

Witaminy i składniki mineralne są niezbędnymi składnikami diety, biorącymi udział w szerokim zakresie niezbędnych reakcji chemicznych zachodzących w organizmie, w tym związanych z metabolizmem energetycznym, wzrostem i naprawą komórek, ochroną przed szkodliwym działaniem wolnych rodników oraz prawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego i mięśniowego.

Niewystarczające spożycie mikroskładników wraz z żywnością może prowadzić do ich niedoborów w organizmie i tym samym niekorzystnie wpływać na zdrowie i wyniki sportowe. Osoby, które ograniczają całkowite spożycie energii lub mają monotonną dietę, są szczególnie narażone na niedostateczne spożycie witamin i składników mineralnych. Obecnie nie ma dowodów na to, że suplementacja preparatami multiwitaminowymi może poprawiać wydolność. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy zostaną stwierdzone niedobory.

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów zawierających różną kombinację witamin i składników mineralnych. Zazwyczaj producenci deklarują dawki składników mieszczące się w zakresie referencyjnych wartości spożycia (RWS).

Stosowanie preparatów multiwitaminowych może być uzasadnione w kilku wypadkach:

• nieuniknione zmniejszenie podaży energii lub gęstości odżywczej posiłków, np. podczas długiego okresu podróży i pobytu w miejscu z ograniczonym dostępem do wysokiej jakości żywności,

• długotrwałe restrykcje energetyczne związane z osiągnięciem celów wagowych lub składu ciała,

• ograniczenie spożywanego asortymentu produktów z powodu wąskich preferencji żywieniowych lub występujących alergii/ nietolerancji pokarmowych,

• napięty harmonogram pracy lub zawodów przekładający się na ograniczenia żywieniowe i sięganie po żywność wysokoprzetworzoną.

Przy wyborze odpowiedniego suplementu należy kierować się jego składem - najlepiej zawierającym szeroką gamę witamin i składników mineralnych w dawkach zbliżonych do RWS. Należy unikać preparatów z dodatkiem zbędnych składników ziołowych. Warto zwrócić uwagę na pochodzenie danego produktu – najbezpieczniej, aby był wyprodukowany przez firmę farmaceutyczną lub dużą i znaną firmę produkującą suplementy, w której obowiązują Dobre Praktyki Produkcyjne (GMP).

Jakie mogą być zagrożenia ze stosowania tego rodzaju suplementów? Należy pamiętać, że przyjmowanie preparatów multiwitaminowych nie zastąpi prawidłowego żywienia i nie powinno być przewlekle stosowane. Może dawać złudne poczucie bezpieczeństwa osobom, które źle się odżywiają. Suplementy witaminowo-mineralne są często uważane za zamiennik spożycia warzyw i owoców. Jednak pozbawione są ogromnej różnorodności prozdrowotnych składników bioaktywnych. Suplementami tymi nie można również zastąpić preparatów z pojedynczym składnikiem, np. żelaza przy leczeniu anemii lub zapobieganiu niedoborom tego składnika. Ponadto preparaty, które zawierają megadawki witamin i składników mineralnych mogą przynieść efekt odwrotny do zamierzonego, np. zbyt wysoka podaż witamin C i E może zwiększać stres oksydacyjny, co pośrednio może wpływać na pogorszenie efektów treningowych.

Piśmiennictwo:

1. https://www.ais.gov.au/nutrition/supplements/group_a#multivitamin

2. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J. (red). Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, 2020