Opracowała: mgr Agata Lewandowska

Konsumpcja cukru i rozmaitych jego zamienników jest w naszym kraju wysoka. Coraz częściej możemy spotkać produkty słodzone nie tradycyjnym cukrem, lecz syropami (np. glukozowo-fruktozowym czy wysokofruktozowym). Okazuje się jednak, że wysokie spożycie takich produktów nie jest obojętne dla naszego zdrowia.

Syropy w żywności

Syropy glukozowo-fruktozowe, a także syropy wysokofruktozowe można spotkać w słodyczach, deserach mlecznych, nabiale, płatkach śniadaniowych, napojach a nawet gotowych sosach czy produktach wędliniarskich. Nadają one produktowi słodki smak, odpowiednią teksturę a także wydłużają trwałość. Syropy są wydajne i tańsze od cukru, a produkty z ich zawartością mogą mieć atrakcyjniejszy dla konsumenta smak i konsystencję.

W ostatnich latach temat spożywania żywności z syropami wzbudzał wiele kontrowersji oraz stał się przedmiotem wielu badań. Sprawdzano między innymi jego wpływ na zdrowie i udział w wywoływaniu epidemii otyłości na świecie.

Wpływ spożywania syropów wysokofruktozowych na zdrowie

Od dłuższego czasu trwa spór na temat skutków nadmiernego spożywania fruktozy. Jako potencjalne problemy zdrowotne związane z nadmiernym spożyciem tego cukru wymienia się: cukrzycę typu 2, zespół metaboliczny, zaburzenia gospodarki insuliną i leptyną, stłuszczenie wątroby, insulinooporność, otyłość czy choroby sercowo-naczyniowe.

W większości przypadków brakuje stuprocentowo przekonujących dowodów na fakt, że spożywanie produktów z syropem wysokofruktozowym czy glukozowo-fruktozowym to prosta droga do rozwoju któregoś z tych zaburzeń. Jednym z problemów jest odizolowanie wpływu spożycia syropów od innych czynników żywieniowych czy związanych ze stylem życia. Czy oznacza to, że możemy je jeść „bezkarnie” w dużych ilościach? Niekoniecznie.

Jak działa na nas cukier?

Cukier jest wysokokalorycznym dodatkiem smakowym, który poza dostarczaniem energii nie niesie za sobą żadnych korzyści zdrowotnych. Dobrze udokumentowana jest jego rola w powstawaniu próchnicy zębów (szczególnie jeśli jemy go często; spożywamy słodkie produkty, które długo pozostają w jamie ustnej i zaniedbujemy dokładną higienę zębów).

Nadmiar cukru w diecie to także duże ryzyko uzyskania dodatniego dziennego bilansu energetycznego. Oznacza to, że zjadamy więcej, niż potrzebujemy. Gdy bilans energetyczny pozostaje dodatni - organizm odkłada nadmiar energii i przybieramy na wadze. Jeśli sytuacja trwa przewlekle - prowadzi to do rozwoju nadwagi i otyłości, za którą mogą iść takie zaburzenia jak insulinooporność, dyslipidemie, choroby sercowo-naczyniowe czy stłuszczenie wątroby.

Z tego względu wiele towarzystw naukowych rekomenduje ograniczenie dziennej podaży cukrów prostych i dwucukrów w racjonalnej diecie. Warto podkreślić, że nie musimy ograniczać spożycia cukru do zera. Istotne jest unikanie jego nadmiaru w jadłospisie.

Czy syropy glukozo-fruktozowe i wysokofruktozowe są gorsze od cukru?

Na to pytanie trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Niektóre prace naukowe sugerują, że nadmierne spożycie fruktozy może skutkować zaburzeniami metabolicznymi, otyłością, podwyższonym poziomem niektórych lipidów i kwasu moczowego we krwi, pogorszoną odpornością i większym ryzykiem chorób serca. Jednak… nadmierne spożycie sacharozy (zwykłego cukru) też może negatywnie wpływać na masę ciała, parametry lipidowe czy metaboliczne!

Robiąc zakupy, starajmy się więc czytać etykiety i nie wybierać produktów intensywnie dosładzanych i bogatych w cukry (niezależnie od tego, czy jest to cukier biały, glukoza, fruktoza czy rozmaite syropy).

Czy należy się obawiać fruktozy w owocach?

Nagonka na fruktozę i zawierające ją syropy może powodować, że niektóre osoby zaczną zmniejszać spożycie owoców i soków, ponieważ jak wiadomo - są źródłem fruktozy. Czy słusznie?

Owoce to wartościowa grupa produktów spożywczych. Oprócz cukrów (np. fruktozy, glukozy, sacharozy) zawierają także wodę, witaminy, antyoksydanty a także błonnik pokarmowy (który między innymi ma wpływ na przyswajanie cukrów). W dodatku większość owoców zawiera fruktozy stosunkowo niewiele (w porównaniu z niektórymi napojami czy słodyczami, które są jej źródłem).

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami ekspertów od żywienia, każdego dnia powinniśmy zjadać 1-2 porcje owoców. A jeśli chodzi o fruktozę w nich zawartą - nie mamy się czego obawiać.

Piśmiennictwo:

• Okręglicka K., Metaboliczne efekty nadmiernego spożycia fruktozy z dietą, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2017 | 23(52) |3
• Sadowska J. , Rygielska M., Technologiczne i zdrowotne aspekty stosowania syropu wysokofruktozowego do produkcji żywności, Żywność Nauka Technologia Jakość, 2014 | 21 |3
• Nithya, Si wsp., Potential metabolic effects with use of high-fructose corn syrup in foodstuffs: A review, Drug Invention Today, Jan2019, Vol. 11 Issue 1, p156-159. 4p. 1 Chart.
• Rippe J.M., Angelopoulos T.J., Sucrose, High-Fructose Corn Syrup, and Fructose, Their Metabolism and Potential Health Effects: What Do We Really Know?, Advances in Nutrition, Volume 4, Issue 2, March 2013, Pages 236–245,
• Biernacka, K. i wsp., Zagrożenia zdrowotne związane ze stosowaniem syropu wysokofruktozowego w produkcji żywności, Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 2016 | Nr 2 | 89--96

Opracowała: mgr Agata Lewandowska

Konsumpcja cukru i rozmaitych jego zamienników jest w naszym kraju wysoka. Coraz częściej możemy spotkać produkty słodzone nie tradycyjnym cukrem, lecz syropami (np. glukozowo-fruktozowym czy wysokofruktozowym). Okazuje się jednak, że wysokie spożycie takich produktów nie jest obojętne dla naszego zdrowia.

Syropy w żywności

Syropy glukozowo-fruktozowe, a także syropy wysokofruktozowe można spotkać w słodyczach, deserach mlecznych, nabiale, płatkach śniadaniowych, napojach a nawet gotowych sosach czy produktach wędliniarskich. Nadają one produktowi słodki smak, odpowiednią teksturę a także wydłużają trwałość. Syropy są wydajne i tańsze od cukru, a produkty z ich zawartością mogą mieć atrakcyjniejszy dla konsumenta smak i konsystencję.

W ostatnich latach temat spożywania żywności z syropami wzbudzał wiele kontrowersji oraz stał się przedmiotem wielu badań. Sprawdzano między innymi jego wpływ na zdrowie i udział w wywoływaniu epidemii otyłości na świecie.

Wpływ spożywania syropów wysokofruktozowych na zdrowie

Od dłuższego czasu trwa spór na temat skutków nadmiernego spożywania fruktozy. Jako potencjalne problemy zdrowotne związane z nadmiernym spożyciem tego cukru wymienia się: cukrzycę typu 2, zespół metaboliczny, zaburzenia gospodarki insuliną i leptyną, stłuszczenie wątroby, insulinooporność, otyłość czy choroby sercowo-naczyniowe.

W większości przypadków brakuje stuprocentowo przekonujących dowodów na fakt, że spożywanie produktów z syropem wysokofruktozowym czy glukozowo-fruktozowym to prosta droga do rozwoju któregoś z tych zaburzeń. Jednym z problemów jest odizolowanie wpływu spożycia syropów od innych czynników żywieniowych czy związanych ze stylem życia. Czy oznacza to, że możemy je jeść „bezkarnie” w dużych ilościach? Niekoniecznie.

Jak działa na nas cukier?

Cukier jest wysokokalorycznym dodatkiem smakowym, który poza dostarczaniem energii nie niesie za sobą żadnych korzyści zdrowotnych. Dobrze udokumentowana jest jego rola w powstawaniu próchnicy zębów (szczególnie jeśli jemy go często; spożywamy słodkie produkty, które długo pozostają w jamie ustnej i zaniedbujemy dokładną higienę zębów).

Nadmiar cukru w diecie to także duże ryzyko uzyskania dodatniego dziennego bilansu energetycznego. Oznacza to, że zjadamy więcej, niż potrzebujemy. Gdy bilans energetyczny pozostaje dodatni - organizm odkłada nadmiar energii i przybieramy na wadze. Jeśli sytuacja trwa przewlekle - prowadzi to do rozwoju nadwagi i otyłości, za którą mogą iść takie zaburzenia jak insulinooporność, dyslipidemie, choroby sercowo-naczyniowe czy stłuszczenie wątroby.

Z tego względu wiele towarzystw naukowych rekomenduje ograniczenie dziennej podaży cukrów prostych i dwucukrów w racjonalnej diecie. Warto podkreślić, że nie musimy ograniczać spożycia cukru do zera. Istotne jest unikanie jego nadmiaru w jadłospisie.

Czy syropy glukozo-fruktozowe i wysokofruktozowe są gorsze od cukru?

Na to pytanie trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Niektóre prace naukowe sugerują, że nadmierne spożycie fruktozy może skutkować zaburzeniami metabolicznymi, otyłością, podwyższonym poziomem niektórych lipidów i kwasu moczowego we krwi, pogorszoną odpornością i większym ryzykiem chorób serca. Jednak… nadmierne spożycie sacharozy (zwykłego cukru) też może negatywnie wpływać na masę ciała, parametry lipidowe czy metaboliczne!

Robiąc zakupy, starajmy się więc czytać etykiety i nie wybierać produktów intensywnie dosładzanych i bogatych w cukry (niezależnie od tego, czy jest to cukier biały, glukoza, fruktoza czy rozmaite syropy).

Czy należy się obawiać fruktozy w owocach?

Nagonka na fruktozę i zawierające ją syropy może powodować, że niektóre osoby zaczną zmniejszać spożycie owoców i soków, ponieważ jak wiadomo - są źródłem fruktozy. Czy słusznie?

Owoce to wartościowa grupa produktów spożywczych. Oprócz cukrów (np. fruktozy, glukozy, sacharozy) zawierają także wodę, witaminy, antyoksydanty a także błonnik pokarmowy (który między innymi ma wpływ na przyswajanie cukrów). W dodatku większość owoców zawiera fruktozy stosunkowo niewiele (w porównaniu z niektórymi napojami czy słodyczami, które są jej źródłem).

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami ekspertów od żywienia, każdego dnia powinniśmy zjadać 1-2 porcje owoców. A jeśli chodzi o fruktozę w nich zawartą - nie mamy się czego obawiać.

Piśmiennictwo:

• Okręglicka K., Metaboliczne efekty nadmiernego spożycia fruktozy z dietą, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2017 | 23(52) |3
• Sadowska J. , Rygielska M., Technologiczne i zdrowotne aspekty stosowania syropu wysokofruktozowego do produkcji żywności, Żywność Nauka Technologia Jakość, 2014 | 21 |3
• Nithya, Si wsp., Potential metabolic effects with use of high-fructose corn syrup in foodstuffs: A review, Drug Invention Today, Jan2019, Vol. 11 Issue 1, p156-159. 4p. 1 Chart.
• Rippe J.M., Angelopoulos T.J., Sucrose, High-Fructose Corn Syrup, and Fructose, Their Metabolism and Potential Health Effects: What Do We Really Know?, Advances in Nutrition, Volume 4, Issue 2, March 2013, Pages 236–245,
• Biernacka, K. i wsp., Zagrożenia zdrowotne związane ze stosowaniem syropu wysokofruktozowego w produkcji żywności, Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 2016 | Nr 2 | 89--96