Opracowała: Magdalena Matyja

Mało kto z Nas zdaje sobie sprawę, że Wielkanoc zwana Wielką Niedzielą w dialekcie mazowieckim jest określana mianem Wielkiego Dnia.

Ten świąteczny wiosenny stół każdy z Nas kojarzy z jajkami symbolem życia, odnowy, żurkiem i białą kiełbaską, ale jak doskonale wiemy święta to nie tylko te potrawy, ale również ciasta.

W naszej staropolskiej kuchni pieczone na Wielkanoc ciasta przedstawiały różnego rodzaju krajobrazy, postacie, sceny rodzajowe, a nawet zabawne historyjki. Chociaż obecnie nie spotyka się takich wypieków, jak kołacze, jajeczniki czy obertuchy, to śmiało można nawiązać do tej tradycji dekorując klasyczne mazurki. Korzenie tego ciasta sięgają czasów Rzeczypospolitej szlacheckiej, wówczas wierzono, że słodkie, bogato zdobione ciasta przynoszą szczęście i pomyślność i dlatego gościły na magnackich i królewskich stołach.

Początkowo mazurki nie miały jednej ustalonej formy – były pieczone na różne sposoby, z dodatkiem lokalnych składników oraz według rodzinnych receptur. Obecnie, mimo że ich wygląd czy smak mogą się różnić, to wspólnym mianownikiem pozostaje kruchy spód i słodka, dekoracyjna polewa, a to połączenie sprawia, że są tak wyjątkowe.

Mimo że mazurek stał się ogólnopolskim ciastem wielkanocnym, to jednak jego nazwa wskazuje na region Mazowsza, gdyż słowo „mazur” oznaczało kiedyś mieszkańca mazowsza czyli ciasto mazurskie, to po prostu ciasto mazowieckie.

W dawnych słownikach języka polskiego mazurek nigdy nie był kojarzony z Wielkanocą, w tzw. „słowniku warszawskim” (Słownik gwar polskich) Jana Karłowicza mazurkiem określano „rodzaj placka składającego się przeważne z migdałów, cukru i mąki, z różnemi jednak odmianami”. Dopiero w połowie XX wieku określono je mianem tradycyjnego wielkanocnego ciasta przygotowanego z masy bakaliowej lub czekoladowej na cienkim (po upieczeniu niskim) oraz kruchym spodzie, które jest bogato zdobione lub lukrowane.

Warto podkreślić, że mazurki wypieka się w różnych kształtach, ale jeden z nich tzw. „Mazurek orzechowy” został wpisany na „Listę produktów tradycyjnych” Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w kategorii „Wyroby piekarnicze i cukiernicze” w województwie kujawsko-pomorskim. Lista ta zawiera produkty, których jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod produkcji. Za tradycyjne uważa się metody wykorzystywane od co najmniej 25 lat, a ich wiek należy udowodnić za pomocą źródłowych przekazów książkowych, fotograficznych, czy nagraniowych.

A jeśli już sięgamy po tak tradycyjny wyrób, to warto wskazać jego walory. Po pierwsze kształt. Mazurek orzechowy to ciasto o kruchym spodzie, niewysokie z warstwą kremu na wierzchu o kształcie prostokąta lub kwadratu (od 20 do 40 cm). Barwa placka może przyjmować kolor złocistobrązowy lub złoty, a krem jest jasnobrązowy lub beżowy. Konsystencja ciasta jest krucha, a kremu gęsta. Smak bardzo słodki o aromacie orzechów włoskich.

Niestety, jak łatwo się domyślić nie należy do lekkich ciast z nieznaczną liczbą kalorii, gdyż w 100 gramach tego specjału znajdziemy od 350 do nawet 475 kcal. W dużej mierze ostateczna wartość kaloryczna mazurka zależy od użytych produktów i dodatków do jego przygotowania.

Jednak pamiętajmy, że Wielkanoc nie kończy się na stole. To dni kiedy warto wybrać się na spacer, a pamiętajmy że koniec kwietnia to nie zimny a nawet czasami brzydki marzec. A Nasz organizm za ruch na świeżym powietrzu tylko Nam podziękuję. Tymi słowami życzę Wam radosnych i pełnych słońca Świąt Wielkiej Nocy.

Źródła:

Wielkanocne MAZURKI | Narodowe Centrum Kultury

Wielkanoc – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mazurek (ciasto) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mazurek orzechowy - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl

Wielkanocne mazury | NaLudowo.pl - Folklor, Etno Design, Kultura Ludowa

Tradycyjny mazurek wielkanocny — przepis, w którym zakochasz się na nowo

Słownik warszawski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sernik, mazurek, babka wielkanocna – kalorie. Jak odchudzić tradycyjne polskie ciasta? | Strona Zdrowia

Pawlik K., Słownictwo z zakresu zwyczajów i obrzędów wielkanocnych w perspektywie historycznej, Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny , tom 15, s. 211-226, Szczecin 2016

Opracowała: Magdalena Matyja

Mało kto z Nas zdaje sobie sprawę, że Wielkanoc zwana Wielką Niedzielą w dialekcie mazowieckim jest określana mianem Wielkiego Dnia.

Ten świąteczny wiosenny stół każdy z Nas kojarzy z jajkami symbolem życia, odnowy, żurkiem i białą kiełbaską, ale jak doskonale wiemy święta to nie tylko te potrawy, ale również ciasta.

W naszej staropolskiej kuchni pieczone na Wielkanoc ciasta przedstawiały różnego rodzaju krajobrazy, postacie, sceny rodzajowe, a nawet zabawne historyjki. Chociaż obecnie nie spotyka się takich wypieków, jak kołacze, jajeczniki czy obertuchy, to śmiało można nawiązać do tej tradycji dekorując klasyczne mazurki. Korzenie tego ciasta sięgają czasów Rzeczypospolitej szlacheckiej, wówczas wierzono, że słodkie, bogato zdobione ciasta przynoszą szczęście i pomyślność i dlatego gościły na magnackich i królewskich stołach.

Początkowo mazurki nie miały jednej ustalonej formy – były pieczone na różne sposoby, z dodatkiem lokalnych składników oraz według rodzinnych receptur. Obecnie, mimo że ich wygląd czy smak mogą się różnić, to wspólnym mianownikiem pozostaje kruchy spód i słodka, dekoracyjna polewa, a to połączenie sprawia, że są tak wyjątkowe.

Mimo że mazurek stał się ogólnopolskim ciastem wielkanocnym, to jednak jego nazwa wskazuje na region Mazowsza, gdyż słowo „mazur” oznaczało kiedyś mieszkańca mazowsza czyli ciasto mazurskie, to po prostu ciasto mazowieckie.

W dawnych słownikach języka polskiego mazurek nigdy nie był kojarzony z Wielkanocą, w tzw. „słowniku warszawskim” (Słownik gwar polskich) Jana Karłowicza mazurkiem określano „rodzaj placka składającego się przeważne z migdałów, cukru i mąki, z różnemi jednak odmianami”. Dopiero w połowie XX wieku określono je mianem tradycyjnego wielkanocnego ciasta przygotowanego z masy bakaliowej lub czekoladowej na cienkim (po upieczeniu niskim) oraz kruchym spodzie, które jest bogato zdobione lub lukrowane.

Warto podkreślić, że mazurki wypieka się w różnych kształtach, ale jeden z nich tzw. „Mazurek orzechowy” został wpisany na „Listę produktów tradycyjnych” Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w kategorii „Wyroby piekarnicze i cukiernicze” w województwie kujawsko-pomorskim. Lista ta zawiera produkty, których jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod produkcji. Za tradycyjne uważa się metody wykorzystywane od co najmniej 25 lat, a ich wiek należy udowodnić za pomocą źródłowych przekazów książkowych, fotograficznych, czy nagraniowych.

A jeśli już sięgamy po tak tradycyjny wyrób, to warto wskazać jego walory. Po pierwsze kształt. Mazurek orzechowy to ciasto o kruchym spodzie, niewysokie z warstwą kremu na wierzchu o kształcie prostokąta lub kwadratu (od 20 do 40 cm). Barwa placka może przyjmować kolor złocistobrązowy lub złoty, a krem jest jasnobrązowy lub beżowy. Konsystencja ciasta jest krucha, a kremu gęsta. Smak bardzo słodki o aromacie orzechów włoskich.

Niestety, jak łatwo się domyślić nie należy do lekkich ciast z nieznaczną liczbą kalorii, gdyż w 100 gramach tego specjału znajdziemy od 350 do nawet 475 kcal. W dużej mierze ostateczna wartość kaloryczna mazurka zależy od użytych produktów i dodatków do jego przygotowania.

Jednak pamiętajmy, że Wielkanoc nie kończy się na stole. To dni kiedy warto wybrać się na spacer, a pamiętajmy że koniec kwietnia to nie zimny a nawet czasami brzydki marzec. A Nasz organizm za ruch na świeżym powietrzu tylko Nam podziękuję. Tymi słowami życzę Wam radosnych i pełnych słońca Świąt Wielkiej Nocy.

Źródła:

Wielkanocne MAZURKI | Narodowe Centrum Kultury

Wielkanoc – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mazurek (ciasto) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mazurek orzechowy - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl

Wielkanocne mazury | NaLudowo.pl - Folklor, Etno Design, Kultura Ludowa

Tradycyjny mazurek wielkanocny — przepis, w którym zakochasz się na nowo

Słownik warszawski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sernik, mazurek, babka wielkanocna – kalorie. Jak odchudzić tradycyjne polskie ciasta? | Strona Zdrowia

Pawlik K., Słownictwo z zakresu zwyczajów i obrzędów wielkanocnych w perspektywie historycznej, Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny , tom 15, s. 211-226, Szczecin 2016