Opracowała: dr Paulina Baran

Zła jakość snu może przyspieszać biologiczne starzenie mózgu nawet o rok – do takiego wniosku doszli naukowcy z Instytutu Karolinska w Szwecji, których wyniki opublikowano w prestiżowym czasopiśmie eBioMedicine. Badanie wykazało również, że jednym z mechanizmów odpowiedzialnych za ten proces są przewlekłe stany zapalne w organizmie.

Szwedzcy badacze przeanalizowali dane 27 500 osób w średnim wieku i starszych, pochodzące z brytyjskiej bazy danych Biobank. Dokonując analizy ponad tysiąca cech widocznych na skanach MRI, oszacowali biologiczny wiek mózgu każdego uczestnika i porównali go z wiekiem rzeczywistym. Z kolei jakość snu oceniali na podstawie pięciu kryteriów, tzn. preferowany rytm dobowy, czas trwania snu, występowanie bezsenności, chrapanie oraz nadmierna senność w ciągu dnia.

Wykazano, że mózgi osób, których jakość snu była najgorsza, wyglądały średnio na o rok starsze niż wskazywałaby ich metryka. Co więcej, każdy punkt mniej na skali zdrowego snu przekładał się na około sześć miesięcy przyspieszenia biologicznego starzenia mózgu. U osób ze średnią jakością snu również zaobserwowano przyspieszenie procesów starzenia, aczkolwiek w mniejszym stopniu.

Co ciekawe, badacze zmierzyli poziom markerów zapalnych we krwi uczestników i odkryli, że procesy zapalne wyjaśniają około 10% związku między złą jakością snu a przyspieszonym starzeniem mózgu. Oznacza to, że złej jakości sen może prowadzić do powstawania procesów zapalnych w organizmie, co z kolei przyspiesza degenerację tkanki mózgowej. Ale to nie wszystko!

Naukowcy wskazują także na inne potencjalne mechanizmy, które mogą być odpowiedzialne za przyspieszenie procesu starzenia mózgu. Otóż, podczas snu aktywuje się naturalny system oczyszczania mózgu z toksyn – jego zaburzenie może prowadzić do gromadzenia się szkodliwych substancji. Dodatkowo, problemy ze snem często idą w parze z chorobami układu krążenia, które również negatywnie wpływają na zdrowie mózgu.

Dobra wiadomość płynąca z tego badania jest taka, że w przeciwieństwie do wielu czynników ryzyka chorób neurodegeneracyjnych, sen jest czynnikiem modyfikowalnym. Oznacza to, że jakość snu można poprawić poprzez zmianę codziennych nawyków, zachowywanie właściwej higieny snu oraz leczenie pojawiających się zaburzeń. W efekcie - daje to nadzieję na opracowanie skutecznych strategii spowalniania procesów starzenia mózgu, a być może i zapobiegania demencji.

Źródła:

[1] Miao, Y., Wang, J., Li, X., Guo, J., Ekblom, M. M., Sindi, S., Zhang, Q., Dove, A. (2025). Poor sleep health is associated with older brain age: The role of systemic inflammation. eBioMedicine, 120, Article 105941. https://doi.org/10.1016/j.ebiom.2025.105941

[2] https://scitechdaily.com/bad-sleep-makes-your-brain-age-faster-study-finds/

Opracowała: dr Paulina Baran

Zła jakość snu może przyspieszać biologiczne starzenie mózgu nawet o rok – do takiego wniosku doszli naukowcy z Instytutu Karolinska w Szwecji, których wyniki opublikowano w prestiżowym czasopiśmie eBioMedicine. Badanie wykazało również, że jednym z mechanizmów odpowiedzialnych za ten proces są przewlekłe stany zapalne w organizmie.

Szwedzcy badacze przeanalizowali dane 27 500 osób w średnim wieku i starszych, pochodzące z brytyjskiej bazy danych Biobank. Dokonując analizy ponad tysiąca cech widocznych na skanach MRI, oszacowali biologiczny wiek mózgu każdego uczestnika i porównali go z wiekiem rzeczywistym. Z kolei jakość snu oceniali na podstawie pięciu kryteriów, tzn. preferowany rytm dobowy, czas trwania snu, występowanie bezsenności, chrapanie oraz nadmierna senność w ciągu dnia.

Wykazano, że mózgi osób, których jakość snu była najgorsza, wyglądały średnio na o rok starsze niż wskazywałaby ich metryka. Co więcej, każdy punkt mniej na skali zdrowego snu przekładał się na około sześć miesięcy przyspieszenia biologicznego starzenia mózgu. U osób ze średnią jakością snu również zaobserwowano przyspieszenie procesów starzenia, aczkolwiek w mniejszym stopniu.

Co ciekawe, badacze zmierzyli poziom markerów zapalnych we krwi uczestników i odkryli, że procesy zapalne wyjaśniają około 10% związku między złą jakością snu a przyspieszonym starzeniem mózgu. Oznacza to, że złej jakości sen może prowadzić do powstawania procesów zapalnych w organizmie, co z kolei przyspiesza degenerację tkanki mózgowej. Ale to nie wszystko!

Naukowcy wskazują także na inne potencjalne mechanizmy, które mogą być odpowiedzialne za przyspieszenie procesu starzenia mózgu. Otóż, podczas snu aktywuje się naturalny system oczyszczania mózgu z toksyn – jego zaburzenie może prowadzić do gromadzenia się szkodliwych substancji. Dodatkowo, problemy ze snem często idą w parze z chorobami układu krążenia, które również negatywnie wpływają na zdrowie mózgu.

Dobra wiadomość płynąca z tego badania jest taka, że w przeciwieństwie do wielu czynników ryzyka chorób neurodegeneracyjnych, sen jest czynnikiem modyfikowalnym. Oznacza to, że jakość snu można poprawić poprzez zmianę codziennych nawyków, zachowywanie właściwej higieny snu oraz leczenie pojawiających się zaburzeń. W efekcie - daje to nadzieję na opracowanie skutecznych strategii spowalniania procesów starzenia mózgu, a być może i zapobiegania demencji.

Źródła:

[1] Miao, Y., Wang, J., Li, X., Guo, J., Ekblom, M. M., Sindi, S., Zhang, Q., Dove, A. (2025). Poor sleep health is associated with older brain age: The role of systemic inflammation. eBioMedicine, 120, Article 105941. https://doi.org/10.1016/j.ebiom.2025.105941

[2] https://scitechdaily.com/bad-sleep-makes-your-brain-age-faster-study-finds/