Zielona ochrona dla szarych komórek, czyli o znaczeniu witaminy K dla zdrowia mózgu
Opracowała: dr Paulina Baran
Najnowsze badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Tufts rzucają nowe światło na znaczenie witaminy K dla funkcjonowania mózgu, szczególnie w kontekście procesów starzenia się. Zespół badawczy odkrył bowiem, że niedobór witaminy K może mieć poważne konsekwencje dla sprawności poznawczej. Wyniki badań opublikowano na łamach czasopisma The Journal of Nutrition.
Okazuje się, że witamina K, znana głównie ze swojej roli w krzepnięciu krwi i zdrowiu kości, pełni również istotne funkcje w mózgu. W eksperymencie prowadzonym przez okres 6 miesięcy na myszach, osobnikach będących w średnim wieku, zaobserwowano, że zwierzęta, które były karmione pożywieniem o niskiej zawartości witamy K wykazywały wyraźne problemy z pamięcią i uczeniem się. I tak w zadaniu rozpoznawania nowych obiektów myszy na diecie niedoborowej w witaminę K przejawiały obniżoną zdolność rozróżniania znanych i nowych obiektów, co wyraźnie wskazuje na upośledzenie funkcji pamięciowych. Podobnie w teście labiryntu wodnego, zwierzęta te potrzebowały więcej czasu, aby nauczyć się lokalizacji platformy aniżeli osobniki, które karmiono dietą standardową.
W badaniu stwierdzono, że menachinon-4, czyli główna forma witaminy K występująca w mózgu, była znacząco obniżona u myszy na diecie ubogiej w witaminę K. Co ciekawe, zaobserwowano także konkretne zmiany w mózgach badanych zwierząt laboratoryjnych w zależności od spożywanej diety. Otóż w hipokampie, czyli obszarze w mózgu odpowiedzialnym za pamięć i uczenie się, u myszy z niedoborem witaminy K stwierdzono zmniejszoną liczbę nowo powstających komórek nerwowych oraz zwiększoną aktywność mikrogleju, świadczącą o stanie zapalnym.
Podsumowując, badacze zwracają uwagę, że zdrowa dieta bogata w warzywa pozostaje najlepszym sposobem na utrzymanie sprawności poznawczej, zwłaszcza w podeszłym wieku. Stąd też, zamiast suplementów, zaleca się zwiększenie spożycia w codziennej diecie zielonych warzyw liściastych, które są bogatym źródłem witaminy K.
A gdzie dokładnie możemy znaleźć witaminę K? A więc najbogatszymi jej źródłami są zielone warzywa liściaste (szpinak, jarmuż, kapusta), brokuły, brukselka, zielony groszek oraz zioła, takie jak natka pietruszki i bazylia. Witamina K występuje także, choć w mniejszych ilościach, w olejach roślinnych, awokado, kiwi oraz niektórych produktach fermentowanych, jak np. natto, czyli w fermentowanym produkcie sojowym, tradycyjnie spożywanym w Japonii.
Źródła:
[1] Zheng, T., Marschall, S., Weinberg, J., Fu, X., Tarr, A., Shukitt-Hale, B., Booth, S. L. (2025). Low vitamin K intake impairs cognition, neurogenesis, and elevates neuroinflammation in C57BL/6 mice. The Journal of Nutrition, in press. https://doi.org/10.1016/j.tjnut.2025.01.023